‘We gaan de taken meer verdelen. Ik heb al twee dames uit Engeland voor het bestuur gecharterd en als we elkaar weer live kunnen ontmoeten, gaan we het EFPAM-bestuur verder uitbreiden. We hebben een parapluorganisatie met in de periferie verenigingen die het zwaar hebben. Laten we alsjeblieft kijken wat we voor hen kunnen betekenen, want ten opzichte van een boel andere landen bevinden we ons in Nederland in een luxepositie. Zeker, hier loopt zo’n anti-kwakzalversvereniging achter ons aan, dat is vervelend. Maar verder is het redelijk rustig. We hebben, net als Duitsland, een patiëntenvereniging met geld en relatief veel leden. En als arts krijg je hier geen boete als je Calendula of Arnica voorschrijft, zoals in Spanje of Frankrijk wel gebeurt.’

Webinars

‘Om patiënten elders in Europa een soort doe-het-zelf ideeën aan te reiken, gaan we de komende maanden Engelstalige webinars organiseren met praktische informatie over de antroposofische aanpak van eenvoudige aandoeningen. Zo komen kennis en kunde breder beschikbaar en wordt EFPAM als internationale patiëntenorganisatie zichtbaarder. Als iedere deelnemer een paar euro betaalt, zijn we al uit de kosten. Alle deelnemende landen kiezen een thema en zoeken daar een expert bij. Engeland begint met informatie over wikkels en in december organiseer ik samen met Stephan Schmidt Troske van de Duitse patiëntenvereniging een webinar over de winterblues. Dan kan het mes aan twee kanten gaan snijden: patiënten ontvangen de informatie waaraan ze behoefte hebben en wij hopen dat zo de impuls ontstaat dat ze hun nationale patiëntenvereniging willen gaan steunen.’

Nerd

‘Afgelopen jaar verliepen internationale ontmoetingen via scherm. Met meer aanwezigen, dat wel, want de reiskosten vielen weg. Er moest even geschakeld worden, want een hele dag vergaderen zoals men het gewend was, zat er niet in. We lasten meerdere pauzes in, afgewisseld met euritmie. Leuk en eigenlijk beter te doen dan in een zaaltje van het Goetheanum in Zwitserland. Ik denk dat er voor onze antro-wereld een soort versnelling is ingetreden op ict-gebied. Steiner schijnt trouwens zelf een enorme nerd geweest te zijn, geïnteresseerd in de nieuwste foefjes op technisch gebied.’

Apothekers

‘Mijn grootste eyeopener op het medische wereldcongres in Dornach vorig jaar was dat antroposofische medicatie op recept niet meer als kant-en-klaar product geleverd mag worden in landen als Frankrijk of Spanje. Dus zou je het vizier moeten richten op apothekers. Waar wij als patiëntenverenigingen alsmaar riepen dat we antroposofische artsen nodig hebben die middelen voorschrijven, is er dus óók een enorme behoefte aan antroposofische apothekers die medicijnen in elkaar kunnen zetten. Want dan kunnen gewoon losse onderdelen in pakketjes op locatie aangeleverd worden. Maar ja, dergelijke apothekers zijn er niet zoveel. Daar ligt een missie waar wij als patiënten ook iets aan kunnen doen. Want als ergens vraag naar is… Alleen moet er wel voldóende vraag zijn en dus moet het verhaal achter deze geneesmiddelen helder zijn. Dat is nog best een uitdaging omdat de regelgeving voor wat wel en niet geproduceerd, verkocht en gekocht mag worden per land verschilt.’

Het is cruciaal om zélf mee te blijven denken en mee te wegen welke medische beslissingen er genomen worden, om de regie zo lang als mogelijk zelf te houden

Disclaimer

‘Een bedrijf als A. Vogel vertelt zijn klant met grote advertenties op een directe manier dat het middel goed werkt, met als disclaimer dat het in afwachting is van Europese goedkeuring. Dat mag dus kennelijk. Het zou goed zijn als we ook antroposofische geneesmiddelen zo promoten. Overigens hopen we op Europees niveau weer meer voet aan de grond te krijgen, omdat onze natuurlijke geneesmiddelen helemaal passen in de tijdgeest van eco-bio-duurzaam – daar moeten we op inspelen. Misschien zijn we te bescheiden. Dat komt ook doordat antroposofische geneesmiddelen onder een vergrootglas liggen en regelmatig in een verkeerd daglicht geplaatst worden. Dat speelt in ons achterhoofd altijd mee, al denk ik dat wij er als samenwerkende patiëntenverenigingen meer mee kunnen. Wij zijn immers gebruikers en claimen niet expert te zijn. Die gedachte is leidend geweest bij het maken van de nieuwe EFPAM-website, waarvan ik hoop dat -ie ergens in het najaar online kan. Daar vind je antroposofische huis-, tuin- en keukenadviezen en mogelijk te gebruiken antroposofische medicijnen en therapieën – uiteraard gecheckt door antroposofische artsen. Zo komen die ervaringen en kennis ook beschikbaar voor mensen in landen waar minder voorhanden is. Een paar jaar geleden zeiden we op een jaarvergadering gekscherend: zo meteen is het zover dat we vanuit Brazilië, waar antroposofische gezondheidszorg booming is, doe-het-zelf pakketten moeten bestellen. Inmiddels lach ik er niet meer om – het is bijna realiteit in sommige Europese landen.’

Als EFPAM-voorzitter zal ik het licht van de patiënt harder moeten laten schijnen

Betutteling

‘Toen ik me vorig jaar inwerkte, zat ik bij het internationale coördinatorenoverleg van de Medische Sectie in het Goetheanum. Ik maakte kennis met de andere kant van de tafel – en ja, de hiërarchie van de arts of therapeut ten opzichte van de patiënt is nog steeds merkbaar – ook binnen eigen gelederen. Aan de bestuurstafel redeneert men vanuit zijn of haar zórgpositie. Dat voelt aan als betuttelend. Ik denk dan: “Hallo, mag ik als patiënt ook nog iets vinden?” Zelf ben ik beroepsmatig veel op bestuurlijk vlak bezig, maar als je het perspectief van de patiënt dient, kan dat een valkuil zijn. Waar René heel goed in was - en wat ik wil meenemen - is het denken vanuit de patiënt. Als EFPAM-voorzitter zal ik het licht van de patiënt dus harder moeten laten schijnen.’

Het systeem

‘Precies hierom ben ik ook actief ben in het gezondheidsveld. In 2011 werd ik zelf ineens patiënt doordat ik een dubbele longembolie kreeg. Het werd zwart voor mijn ogen en daarna ging het licht weer aan. Toen ik wat later in de wachtkamer van mijn antroposofische arts zat en om me heen keek, dacht ik: jongens, dit kan toch beter geregeld worden? Lange wachttijden, onbereikbare assistentes, kleine wachtruimte… Vooral de weg die ik ging in het ziekenhuis deed me de noodzaak inzien van patiënten een stem geven. Bij de eerste hulp van het ziekenhuis kreeg ik geen klap mee van waar ze eigenlijk mee bezig waren. Oké, ze vertellen je misschien íets, maar feitelijk niks. Dat gold ook voor de dagen erna. Ik kreeg bijvoorbeeld pillen voorgeschoteld en vroeg waarom ik die kreeg. Tegen de pijn, was het antwoord. Maar ik héb helemaal geen pijn, zei ik, dus neem ze maar weer mee. Ineens besefte ik compleet aan het systeem overgeleverd te zijn. Terwijl het cruciaal is om zélf mee te blijven denken en mee te wegen welke medische beslissingen er genomen worden, om zelf de regie zo lang als mogelijk te houden. Daarom werd de spreuk van Steiner over wat genezend werkt voor mij een leidraad.’

Harry Potter

‘Na mijn herstel ben ik als adviseur in de antroposofische zorg terecht gekomen. Die sector heeft een heel goede boodschap, maarre… iets echt concreet neerzetten – dat is nou net meer míjn kwaliteit. Een beetje meer zakelijkheid kan geen kwaad. Als je je in die kringen wilt bewegen, helpt het dat je vanaf de kleuterklas vrijeschool hebt gedaan. Dat al die lichtpaarse tinten over je uitgestort zijn, dat je de taal spreekt, maar ook in een andere richting gestudeerd hebt. Hou je vast, nu wordt het nog zweveriger: ergens heb ik wel het gevoel dat er een strijd van goed en kwaad heerst en dat mijn bijdrage aan de Harry Potter kant – de goede partij – op deze manier vorm krijgt. Door bijvoorbeeld therapeutica te helpen met helder communiceren en de bestuurlijke krachten te verstevigen.’

Grote zus

‘In Europa zijn dus grote contrasten te zien. In Scandinavië en Spanje is het bijvoorbeeld bijna onmogelijk om gebruik te maken van antroposofische zorgvoorzieningen. Daarover is de patiëntenclub uit Tsjechië stomverbaasd. Zij kunnen vrij publiceren over integrative medicine en antroposofische zorg zonder daar door hun overheid of media op te worden aangesproken. Als Nederlandse antroposofen hebben we het trouwens ook zo slecht nog niet – dat wordt weleens vergeten. We klagen dat bepaalde items niet in ons verzekeringspakket zitten, maar in elk geval zijn geneesmiddelen en therapieën nog wel beschikbaar. Voor biologisch eten betalen we toch ook wat extra? De grote patiëntenverenigingen met meer dan 3000 leden kunnen voor zusterverenigingen met 500 of minder leden al met een klein bedrag grote dingen bewerkstelligen. Dus lezer: als jij nou eens lid wordt van Antroposana in Nederland? Dan kan EFPAM als grote zus meer betekenen voor patiënten elders.’ Grijnzend: ‘Of is dat te idealistisch?’

---

Dit alleen werkt genezend

als in de spiegel van de mensenziel

de gehele gemeenschap ontstaat

en als in de gemeenschap leeft

de kracht van ieder individu.

Rudolf Steiner

---

Wieneke Groot (1974) studeerde politicologie, maatschappijleer en facilitair management. Zij adviseerde diverse besturen op  cijfergebied. Vanaf 2013 werkt zij aan organisatieontwikkeling en interim-management, met als adagium het motto van de sociale ethiek van Rudolf Steiner (zie kader). Wieneke vervult meerdere bestuursfuncties, waaronder voor Antroposana. Sinds een klein jaar is zij voorzitter van de EFPAM – de Europese koepelorganisatie waarbij antroposofische patiëntenverenigingen uit 16 landen zijn aangesloten. In de afgelopen 20 jaar is in politiek opzicht veel gebeurd, zoals de richtlijnen voor de registratie van homeopathische geneesmiddelen (waartoe ook een deel van de antroposofische geneesmiddelen wordt gerekend), de erkenning van beroepen en opleidingen in de antroposofische gezondheidszorg, de verkrijgbaarheid van antroposofische geneesmiddelen die steeds meer aan banden wordt gelegd en de zorgen rondom de keuzevrijheid van patiënten. Deze problemen leven in vrijwel alle landen van Europa. EFPAM vertegenwoordigt momenteel zo’n 25.000 leden. | efpam.eu