Waar staan we nu?

‘Het meest indrukwekkende vind ik dat de antroposofische gezondheidzorg (AG), begonnen is met een cursus van Rudolf Steiner voor artsen die zich wilden verdiepen in de werking van medicijnen, in 100 jaar tijd is uitgegroeid tot een wereldwijde beweging, verspreid over zeker 80 landen. Nederland was samen met Duitsland en Zwitserland vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van de antroposofische gezondheidzorg. Het was de Nederlandse arts Ita Wegman die AG verder ontwikkelde vanuit het Zwitserse dorpje Arlesheim. In Nederland bestaan inmiddels zo’n dertig antroposofische gezondheidscentra (therapeutica). Momenteel kennen vooral Brazilië en verschillende Aziatische landen, waaronder India en Thailand, een sterke groei. Belangrijk is dat deze landen verbonden zijn met het internationale centrum voor de antroposofie in Dornach. Nieuwe kennis en ontwikkelingen worden vanuit dat hart, als was het een bloedsomloop, meegenomen naar de periferie. En nieuwe input en actualiteit wordt vanuit de periferie weer samengebracht in Dornach.’

Wat betekent 100 jaar AG?

‘100 jaar valt in het ritme van 3 keer 33 jaar. En ritmes zijn verbonden met de gezondheid van de mens. Denk maar aan het ritme van dag en nacht, van het jaar en de ontwikkeling van mensen in zevenjaarsfasen. Het ritme van 33 jaar is verbonden met ontwikkelingen in de wereld. Na 33 jaar moet een impuls weer opnieuw worden opgepakt om vruchtbaar te worden. Daarom vieren we dit jubileum niet alleen, maar proberen we ook actief een nieuwe impuls vorm te geven. Vooral veel activiteiten te organiseren voor zorgprofessionals, studenten, en vooral ook voor gebruikers en geïnteresseerden.’

En hoe zag dat er 33 jaar geleden uit?

‘Tijdens de vorige impuls, 33 jaar geleden, was er in Nederland de wereldconferentie over karma in relatie tot ziekte en gezondheid. Karma gaat over samenhangen, verbindingen en biografieën. Een belangrijk element is dat de antroposofie heeft gezorgd voor innovatie in de gezondheidszorg. Sommige thema’s die toen nieuw waren, zijn nu mainstream, zoals bijvoorbeeld een focus op vitaliteit en herstel, maar ook kennis over bijna-dood-ervaringen. Dit zijn ook voorbeelden van hoe de wetenschap met empirisch onderzoek tot ontdekkingen komt die Steiner met zijn geesteswetenschappelijk onderzoek ook benoemd heeft.”

Wat is de relatie tussen AG en Integrative Medicine?

‘Integrative medicine (IM) is een grotere, nieuwe beweging, ontstaan in Amerika, waarvan de principes goed aansluiten bij AG. 75 academische centra in de Verenigde Staten werken samen, waaronder het toonaangevende Harvard. IM laat zien dat de oude manier van denken over gezondheid en ziekte alleen in moleculen en fysisch-chemische processen, door nieuwe inzichten niet meer voldoet. AG sluit aan bij dit nieuwe denken, bijvoorbeeld in het concept van de gehele mens. We hebben niet alleen een fysiek lichaam, maar beschikken bijvoorbeeld ook over niet-stoffelijke delen, zoals onze levenskrachten (het etherlichaam). Verschillende antroposofische therapieën, zoals euritmietherapie, kunnen helpen om ons etherlichaam waar nodig weer in balans te brengen. En dit is ook mogelijk voor andere niet-stoffelijke lagen van de mens, zoals de ziel (het astraallichaam, die ons innerlijk leven mogelijk maakt) en het Ik. Vanuit AG kunnen we dus met gerichte kennis van deze ‘wezensdelen’ bijdragen aan de ontwikkeling van IM.’

‘Het ritme van 33 jaar is verbonden met ontwikkelingen in de wereld. Na 33 jaar moet een impuls weer opnieuw worden opgepakt om vruchtbaar te worden.’

Welke rol heeft het lectoraat hierin?

‘Het lectoraat AG aan Hogeschool Leiden heeft enerzijds een bescheiden rol, maar is wel onderdeel van een groter geheel. Het lectoraat is bekend bij de internationale gemeenschap van onderzoekers in de AG, en werkt alleen of in groter verband mee in projecten. Er is momenteel veel belangstelling voor de twee proefschriften die recent bij ons zijn verschenen over het inzetten van kunstzinnige therapie als behandeling bij angst en over de waarden en kwaliteit van AG door de ogen van patiënten. Een van de doelstellingen van het lectoraat is een nauwe verbondenheid met de zorgpraktijk en de samenleving. Daar halen we onze onderzoeksvragen op.’

‘Door deel te nemen aan jubileumactiviteiten geef je mede vorm aan de nieuwe impuls voor antroposofische gezondheidszorg en dat is precies haar kracht.’

En wat hebben de 250.000 Nederlandse gebruikers van AG aan dit momentum?

‘Ten eerste gaan we de impuls richten op het zichtbaarder en toegankelijker maken van AG. Veel mensen zijn op zoek naar andere vormen van zorg. Waar aanbod van AG is, wordt de kwaliteit goed gevonden – er zijn soms zelfs wachtlijsten. Dit jaar worden er door het land verschillende activiteiten georganiseerd voor zorgprofessionals, patiënten én geïnteresseerden. Je kunt elkaar ontmoeten, therapieën verkennen, kennis opdoen en ideeën uitwisselen. Zo vergroten we samen de toegankelijkheid van AG. De antroposofische gezondheidscentra (therapeutica) organiseren bijvoorbeeld open dagen en ook het Herfstcongres eind november in Amsterdam, staat dit jaar in het teken van de waarde van antroposofische gezondheidszorg anno 2020. Iedereen kan zich aanmelden voor de lezingen en workshops.

Ten tweede wordt er internationaal gewerkt aan het bundelen en delen van kennis en ervaringen binnen thema’s als zwangerschap en geboorte, infectieziekten, oncologie, angst, trauma en depressie en palliatieve zorg. Deze gedeelde kennis is waardevol voor patiënten én zorgprofessionals.

Al deze activiteiten creëren het momentum van 2020. Door deel te nemen aan deze activiteiten geef je dus mede vorm aan de nieuwe impuls voor AG en dat is precies haar kracht: samen dragen we zorg voor onze gezondheid.’

---

Het lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg (AG) aan de Hogeschool in Leiden verricht sinds 2008 praktijkonderzoek en helpt daarmee om de AG zorgpraktijk verder te ontwikkelen, deze wetenschappelijk te verantwoorden en erover te communiceren. | Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief!

Internationale activiteiten 100 jaar AG