Er is een leven na een infarct

‘Open je hart, en vind een manier om te spreken over wat voor jou zo moeilijk is.’ In die ene zin vat gesprekstherapeut Marjanke de Jong de hartschool samen. En die lijfspreuk geldt zeker niet alleen voor de patiënten. Het is ook de manier waarop alle therapeuten in alle hartscholen met elkaar werken.

Voor de hartschool

Samen met andere therapeuten van Aurum heeft Marjanke, op uitnodiging van de hartschool in Berlijn, ervaren wat een hartschool concreet inhoudt. Daar raakte ze geïnspireerd door wat er ontwikkeld was: ‘Eén van de basisregels binnen de hartschool is dat het hartteam zelf ook met een ontwikkelingsweg begint waarin openheid en eerlijkheid naar elkaar toe van belang zijn. Daarom is er afgesproken dat iedereen gelijk is, therapeut of arts, en dat iedereen tegen elkaar kan zeggen wat hij of zij goed vindt of wat volgens hem of haar verbeterd moet worden.’ Toen Marjanke dit hoorde wist ze direct: dit is waar ik voor wil gaan! ‘Ik wil niet een beetje dit en een beetje dat gaan doen als ik met pensioen ben. Ik ga voor de hartschool.’ Inmiddels is Marjanke aanspreekpunt en één van de drijvende krachten achter de school.

Gouden bal

Bij de hartschool van Aurum gaat het anders dan in Berlijn. Waar in Berlijn alle deelnemers een hele week in een kuuroord met elkaar werken en vervolgens nog een jaar lang wekelijks of tweewekelijks samenkomen, is dat bij Aurum beperkt tot een zaterdag en een zestal avonden. (Suggestie: )Ondanks de kortere tijd die mensen samen zijn ‘gebeurt er heel veel,’ ervaart Marjanke: ‘Eén van de belangrijkste dingen die moet gebeuren is dat de groep zich vormt en dat er voldoende vertrouwen ontstaat waardoor de mensen zich durven uit te spreken. Dat ze naar hun hart leren te luisteren en het, waar dat nodig is, kunnen luchten.’

Om dat voor elkaar te krijgen heeft Marjanke iets bijzonders: uit een mooi tasje komt een zware goudkleurige bal tevoorschijn die precies in je handpalm past. Die bal gaat de groep rond tijdens de bijeenkomsten. Als je de bal hebt mag je iets vertellen, maar het is niet zo dat je iets moet zeggen: ‘Juist niet,’ benadrukt Marjanke, ‘je mag hem even vasthouden en dan bij jezelf nagaan of je iets wilt zeggen en wat. Als je niets wilt zeggen geef je de inmiddels lekker warm geworden bal weer door.’

Dit voorbeeld is symbolisch voor de tweede pijler van de hartschool: de vrije ruimte als uitdaging om zelf de regie te nemen. ‘Ik heb een hartprobleem. Welke levensstijlverandering ga ik nu aan? Dat is de vraag waar we aan werken,’ legt Marjanke uit.

Luisteren naar je hart

‘Ik kan weer luisteren naar mijn hart,’ als mensen dat zeggen nadat ze de hartschool hebben doorlopen is Marjanke in haar taak geslaagd. Ze geeft het voorbeeld van iemand die altijd al muziek had willen maken: ‘Tijdens de hartschool zag deze vrouw een harp. ‘Ik heb altijd al harp willen spelen,’ realiseerde ze zich. ‘Wat let je?’, vroeg de muziektherapeut. Dat soort ervaringen zijn helend voor het hart. Ze deed wat haar hart haar ingaf. Er werd weer naar het hart geluisterd én, en dat is zeker na een hartinfarct erg belangrijk: er werd een toekomstperspectief geboden. Er bleek een leven te zijn ná het infarct. Een leven waarin ze eindelijk harp ging leren spelen.’

‘Doordat mensen weer gaan luisteren naar hun hart, komt er een nieuwe balans in hun leven. Meestal is die er al jaren niet,’ is Marjankes ervaring: ‘Het fysieke lichaam is dan een laatste boodschapper die dat vertelt door, in dit geval, een hartinfarct. Het gaat erom die levensbalans weer terug te vinden, met het hart op zijn plek in het midden.’

Hart in het midden

‘Het voelende hart is niet alleen het midden tussen denken en willen. Het hart spreekt ook bij de ontmoetingen tussen de mensen. In de gespreksronden wordt dit gesymboliseerd door de gouden bal links te ontvangen en rechts weer door te geven,’ legt Marjanke uit. Maar het hart staat op nog meer manieren ‘in het midden’, bijvoorbeeld tussen hemel en aarde: ‘Ben ik alleen maar hier op aarde bezig en vergeet ik dat er ook nog ergens een geestelijke wereld is waar ik mee verbonden ben?’, is een vraag die je jezelf kunt stellen.

Ook tussen voor en achter is het hart het midden: ‘Ben ik alleen maar bezig met ‘voor’? Met doorgaan en naar de toekomst kijken, of kijk ik ook af en toe terug op een situatie, op de dag of op mijn leven? En zijn er misschien dingen gebeurd waar ik niet meer op terug wil kijken?’ 

Mocht dat laatste het geval zijn, dan komt haar ervaring als biografisch gesprekstherapeut goed van pas. Want hoewel er dingen in mensenlevens gebeuren die ze niet hadden gewild, is het goed om daar wel op terug kijken: ‘Soms willen mensen er niet over praten. Dat hoeft ook niet, maar ik probeer ze wel aan te moedigen die dingen op te schrijven. Een ervaring waar je weer zelf de regie over durft te nemen kan, zo zeggen we dat altijd, tot rust komen. Soms zijn fijne herinneringen uit je jeugd niet meer bereikbaar omdat andere storende herinneringen ‘ervoor’ staan.’

Niet alleen de goede herinneringen zijn fijn voor je hart, het krijgt ook weer ruimte doordat je kunt uitspreken wat je bezwaart’. Marjanke: ‘Door de ruimte die daardoor ontstaat kan het op een vrije manier zijn plek in het midden weer opzoeken.’

---

Wie is Marjanke de Jong?

Marjanke de Jong (68 jaar) is antroposofisch gesprekstherapeut en lid van de NVAP (Nederlandse Vereniging ter bevordering van Antroposofische Psychotherapie). Ze heeft bijna dertig jaar gewerkt in verschillende antroposofische therapeutica. Aanvankelijk in Rotterdam maar de laatste zeven jaren in Zoetermeer. Van daaruit heeft zij met het hartteam deze nieuwe vorm van zorg voor de gezondheid van mensen met een hartprobleem en hun partners ontwikkeld.