Sint-Janstijd

Door Redactie - In: column - 21 juni 2019

Tekst Jan Graafland  |  Beeld Weleda / Robert Beiedermann, Theswansebay


Hoogzomer. Een stralende zon. Het Sint-Janskruid bloeit. Binnenkort kunnen de bloempjes geplukt. We doen dat met de hand, één voor één. 5 kg vraagt de productieleider deze keer. Dat zijn ongeveer 100.000 bloempjes. Maar ook de kamillebloempjes moeten er hoognodig af. Bovendien kreeg ik bericht van kruidenteler Dieter Müller uit Duitsland. Het valkruid (Arnica Montana) bloeit en is eraan toe om geoogst te worden. Ik moet erheen. Het vergt twee dagen van mijn kostbare tijd. En grote kans dat, meteen als ik terug ben, ook de goudsbloemplanten staan te schreeuwen om geoogst te worden. Het is een zinderende periode, de tijd rond Sint-Jan. Ik kan maar beter niet te ver vooruit gaan kijken. Per dag maar bepalen wat het beste is om te doen. Gelukkig is het Sint-Jansfeest aanstaande. Ik verheug me nu al op het traditionele vuur en het jaarlijkse ritueel van daar met zijn allen overheen springen. Om het vuur aan te maken gebruiken we gedroogde Sint-Janskruidtakjes van vorig jaar. Niets vlamt zo helder oranje en fel als Sint-Janskruid. 

Sint-Janstijd

Ik stap vanuit de kantine van Weleda de tuin in. Onder mijn klompen knerpen de schelpen. Het schelpenpad leidt mij naar het hart van de tuin, waar de appelboom staat. Ik kijk op naar de kroon. Ga op zoek naar de maretak. Ik moet goed kijken wil ik hem zien, maar daar hangt hij. Verscholen tussen de bladeren van de appel, maar krachtig groen van kleur, bolrond en groot als een skippybal. Niemand die zich rond deze tijd van het jaar om de maretak bekommert. Met Kerstmis is dat wel anders. Dan wil iedereen mistletoe, om er zijn heimelijke liefde naar toe te lokken voor een kus. 

Toch is de maretak in de zomer niet anders dan in de winter, want het hele jaar door blijft hij groen. Deze plant verliest zijn leerachtige blaadjes niet - ze zijn blijvend. Ook de takjes die zijn bolronde skelet vormen, zijn groen. Groen betekent leven. De maretak is een door en door levende plant. Met de jaren vormt hij gestaag een voor de plantenwereld uniek bolwerk, los van de grond. Na de zeer ingehouden bloei en bevruchting vormen zich witachtige, halftransparante bessen. Ze zijn gevuld met een kleverige gelei; stevig vruchtwater voor de zaadlobjes - zonder omhullend huidje er omheen en al groen. Geconcipieerd in maart. Voldragen in oktober/november. 

Negen maanden gaan voorbij, maar de maretak heeft geen boodschap aan de seizoenswisselingen. Kent geen lentekriebels, zomerzotheid, herfstdepressie of winterdip, maar gaat rustig zijn eigen gangetje, het hele jaar rond. Nee, het ligt niet aan de maretak dat wij mensen hem in de zomer niet zien. Het ligt aan ons. In de zomer hebben wij gewoon minder op met ingetogenheid. Dan moet er gezongen worden en hoog gesprongen over het vuur.


Jan Graafland 
verzorgt al twintig jaar de biodynamische Weledatuin met medicinale planten en bijenvolken in Zoetermeer. Waarneming is misschien wel zijn belangrijkste tuingereedschap.