Adam en Eva wikkelden vast en zeker ook
Tekst I Kalle Heesen Fotografie I Heidi Arts
‘Wikkelen zit diep verankerd in ons mens-zijn.’ Dat is de stellige overtuiging van Toke Bezuijen van Wikkelfee: ‘Als Adam een wondje had, heeft Eva daar vast een heilzaam kruid opgelegd en dat omwikkeld. Misschien met lange taaie bladeren of strengen schapenwol. Het is een oerbeeld: je verwondt je, je neemt iets uit de omringende natuur dat bijzonder helend is, legt dat op de zere plek, je omwikkelt het en gaat dan rusten.’
Van alle culturen
‘Wikkelen is,’ zo omschrijft Toke, ‘op een liefdevolle manier en met heel eenvoudige middelen, zorgen dat iemand ‘beter‘ wordt. Dat kan iedereen zijn, je kleine kind, je puber, je partner of jezelf. Wikkelen is binnen de antroposofische zorg een bekend gegeven, al zou het nog veel meer gebruikt mogen worden’, vindt Toke. Toke, die van huis uit antroposofisch verpleegkundige en uitwendig therapeut is, deed haar kennis over wikkels op tijdens cursussen van collega’s uit de natuurgeneeskunde (herboristen), de complementaire zorg en de aromatherapie: ‘Het is iets van alle culturen,’ zo weet ze inmiddels, ‘In Nepal, Suriname of Kenia kennen ze het ook.’
Hoewel het in Nederland vrij stil is, wordt er in de ons omringende landen steeds meer onderzoek gedaan naar het wikkelen: ’Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar de werkzaamheid van gemberwikkels, kwarkkompressen, lavendelolielapjes, kummelkompressen en mosterdwikkels. De resultaten zijn bemoedigend!’, vertelt Toke enthousiast.
Zelf ontwerpen
Omdat de wikkeldoeken op de huid komen te liggen, moeten ze goed kunnen ademen. Om die reden wordt er bij het wikkelen gebruik gemaakt van natuurlijke materialen zoals wol, zijde, linnen en katoen. Alle materialen die ze gebruikt zijn van biologische of zelfs biodynamische kwaliteit.
Toen Toke begon met het geven van wikkelcursussen in de jaren tachtig, knipte ze van te voren dekens op maat en oude lakens in lapjes. Er bestonden nog geen kant en klare wikkels. Daar heeft ze inmiddels een oplossing voor bedacht: ‘Ik ontwerp en naai alle wikkels en kompresdoeken eerst zelf. Als ik tevreden ben over het ontwerp gaat het naar een naaiatelier waar ze vervolgens op bestelling gemaakt worden.’ Zo zijn er inmiddels borst- en buikwikkels voor groot en klein, halswikkels en oor- en borstkompressen. In de nabije toekomst volgen nieuwe wikkels zoals polswikkels.
Bij jezelf komen
Naast de heilzame component van het kruid, de ui of de citroen, is er nog iets belangrijk. ‘Stel dat je kind buikpijn heeft,’ legt Toke uit, ‘dan kun je een warm kamille-oliekompres aanleggen op de huid van de buik. Daarna omwikkel je de buik en laat je die met rust. Door deze fysieke begrenzing komt het kind bij zichzelf en op die weg naar binnen toe, neemt hij of zij de essentie van de kamille waar. Je schenkt dan als het ware ‘de essentie van de kamille’ aan het kind. In het geval van kamille zijn dat: ontspanning, reiniging en orde. Het mooiste is als zo’n kind daarna kan slapen. Bij het wakker worden is het warmer, heerlijk ontspannen en de buikpijn is verdwenen. Zo simpel werkt het wikkelen! Dat aardende en je geborgen weten in de warmte en ontspanning van de wikkel is ook voor volwassenen heel zinnig.’
Vaker wikkelen
‘Mijn ideaalbeeld is dat als een kind bij een huisarts komt met bijvoorbeeld een oorontsteking, dat de arts een uienkompres adviseert. Dat voor een hoestend kind een salie-tijm-borstkompres en bij koorts de beroemde citroen-kuit- of polswikkels voorgeschreven worden’, vertelt ze: ‘In Duitsland en Zwitserland is dat inmiddels heel gewoon. Zij adviseren bij artrose onder andere een gemberwikkel op de nieren, een koolwikkel bij pijn in de gewrichten of een kwarkwikkel bij een tenniselleboog. Het is zo eenvoudig en goedkoop. We zijn de kennis een beetje kwijtgeraakt, maar ik wil hem graag weer bij iedereen bekend maken!’
Wat is Wikkelen?
Een wikkel om een chocoladereep laat precies zien wat we met een wikkel bedoelen. Een omhulling voor dat wat je daaronder wilt ‘vasthouden’. Wikkelen in gezondheidstermen betekent dat je met een omslag van wol, het genezende pakketje daaronder wilt omwikkelen, begrenzen en vasthouden. Idealiter een wollen wikkel aan de buitenkant, een binnenwikkel van tricot én een kompresdoek. Samen met het heilzame kruid en de temperatuur van de wikkel probeer je het eigen organisme te lokken om ‘gezond’ te reageren, zodat je daarna beter wordt.
Wie is Toke Bezuijen?
Toke Bezuijen is sinds 1980 verpleegkundige antroposofische zorg. Ze was vele jaren actief op een consultatiebureau en werkt nog steeds als verpleegkundige in de uitwendige therapie. Toke is medeauteur van de boekjes Groeiwijzer voor het kleine kind. Daarnaast is ze auteur van een boek over heilzame toepassingen van wikkelen in de oncologie. Toen haar kinderen het huis uit waren kwam er, zo omschrijft Toke het, ‘ruimte om een lang gekoesterde wens werkelijkheid te laten worden’: één plek waar je alles kunt aanschaffen rondom het wikkelen. Dat resulteerde in de webshop Wikkelfee. Wikkelfee is niet het doel op zich voor haar, maar een middel om veel mensen aan het wikkelen te krijgen. Toke ontwerpt haar eigen wikkeldoeken.
s I www.wikkelfee.nl