Op de vraag om iets over zijn orthodontiespecialisme te vertellen, duikt Veerman allereerst in zijn eigen verleden:

‘Ik heb als kind zelf een beugel gehad. Dat is nu ruim 40 jaar geleden, maar als de dag van gisteren herinner ik mij het drukkende en dwingende gevoel dat daarbij hoorde.

In mijn opleiding tot euritmietherapeut heb ik geleerd dat het ook anders kan. Ik vind het bijzonder boeiend om in de praktijk te zien dat gebitten zich in de loop van een euritmietherapiebehandeling inderdaad kunnen aanpassen. De meeste cliënten die ik op dit gebied behandel zijn beugeldragende kinderen. Zij worden onder andere doorverwezen door de antroposofische tandarts in Arnhem. Voor de behandeling van grote afwijkingen in een gebit is het dragen van een beugel meestal onontbeerlijk. Ouders van de kinderen in mijn praktijk kiezen daarnaast voor euritmietherapie, omdat ze, soms uit eigen ervaring, weten hoe dwingend een beugel werkt. Hun intentie is veelal om ‘het beste te maken’ van de beugelperiode van hun kind. Met euritmietherapie kun je de dwingende kracht van een beugel namelijk gedeeltelijk compenseren. En tegelijk versnel je het veranderingsproces van een gebit. Er komen regelmatig reacties van orthodontisten dat tanden en kiezen zich zo makkelijk laten verzetten. Dat ‘het zo snel gaat’.’

Hoe ziet dat ‘compenseren’ er uit? Kun je dat beschrijven?

‘Een interessante eigenschap van een gebit is dat het in zijn uiterlijke vormen laat zien hoe een mens innerlijk in elkaar steekt. Dat betekent ook dat wanneer ik van buitenaf, dwangmatig (met een beugel) iets ga veranderen of corrigeren, zonder daar zielsmatig iets tegenover te stellen, ik een zekere balans verstoor. Want bij iedere natuurlijke ontwikkeling van een gebit, ook al leidt die tot een orthodontistische afwijking, is toch altijd sprake van een zekere balans tussen buiten (gebit) en binnen (zieleontwikkeling).

Je kunt deze wetmatigheid terugvinden in het opvallende fenomeen dat in de reguliere orthodontie gebitten die door een beugel gecorrigeerd zijn, zonder fixatiemethoden weer geheel of gedeeltelijk in de oude stand gaan staan. Het gebit wordt dan wel gecorrigeerd door de beugel, maar de rest van het organisme heeft niet meebewogen en probeert het gebit weer terug te roepen in de bekende toestand. Door een beugelbehandeling met euritmie te begeleiden, help je het kind in het creëren van een nieuw evenwicht tussen binnen en buiten. Voor de buitenkant zorgt de beugel, de binnenkant is voor rekening van de euritmie. We beginnen de therapie meestal een maand voordat de beugel geplaatst wordt. Daardoor maak je het gebit op energetisch (etherisch) gebied alvast ‘bereid’ om mee te veranderen. Naast de innerlijke begeleiding en ondersteuning dragen de oefeningen enorm bij aan de uiterlijke gebitscorrectie. Kleine gebitsafwijkingen kunnen veelal gecorrigeerd worden door alleen de euritmieoefeningen.

Overigens kan het voor volwassenen, met of zonder beugel, ook zinvol zijn om met euritmietherapie aan het gebit en/of de zielegesteldheid te werken. Al gaat bij volwassenen alles wel wat trager, kinderen zijn nu eenmaal nog een stuk ’flexibeler’.’

Kun je nog iets uitgebreider ingaan op de werking van euritmietherapie op tanden en kiezen?

‘Om de bijdrage van euritmietherapie aan orthodontie te kunnen begrijpen moet je iets weten van de zogenaamde metamorfosetheorie van Rudolf Steiner. Deze beschrijft dat je in de bouw van het hoofd de gehele mens terug kunt vinden. Zo heb ik geleerd dat er een op het eerste gezicht relatie bestaat tussen de vorm van de kaken en de dynamiek van de ledematen. De bouw van de bovenkaak (inclusief tanden en kiezen) correspondeert met de beweeglijkheid in de armen. En de vorm van de onderkaak is gelinkt aan de dynamiek van de benen. En wel op zo’n manier dat de bewegingen van de linker arm en het linker been een werking hebben op de rechterkant van het gebit, en andersom.

Deze metamorfosewetmatigheden zijn niet zo eenvoudig te begrijpen. Echter, door erop te studeren wordt het aannemelijk dat je met een fijnzinnig gerichte en vaak herhaalde euritmistische arm- of beenbeweging echt een verandering op een gewenste plaats in het gebit kunt bewerkstelligen. En dan kan ik nog specifiek ingaan op de elkaar aanvullende werking van de euritmiegebaren van de klinkers en medeklinkers: de euritmiebewegingen die horen bij de medeklinkers zijn de bouwers van de nieuwe vorm. De klinkeroefeningen zijn de helpers die helpen bij de bewoning ervan.

Maar er is meer. Met euritmietherapie kun je niet alleen beweging krijgen in de stand van de tanden en kiezen, het werkt ook in op de groei en ontwikkeling van kaken en kaakgewrichten. Veel orthodontistische afwijkingen hangen namelijk samen met een niet goed op elkaar afgestemd zijn van boven- en onderkaak. Volgens diezelfde metamorfoseleer weerspiegelen zich in de kaakgewrichten de vingers en de tenen. Om die kaakgewrichten soepel en beweeglijk te maken en ook om extra ruimte te creëren voor tanden en kiezen laat ik de kinderen behendigheidsspelletjes met de vingers en tenen doen. Dit naast de euritmieoefeningen, die inwerken op de stand van de tanden. Je kunt denken aan jongleren en vingerspelletjes, of schrijfoefeningen met je tenen.’

Hoe ziet zo’n beugelondersteunende euritmiebehandeling er in de praktijk uit?

‘Een behandeling duurt een half uur en tijdens één beugeljaar zijn ongeveer vijftien behandelingen met euritmie nodig. Ik geef kinderen de opdracht thuis ongeveer tien minuten per dag te oefenen, want dat versterkt het effect. Ik vraag ze om thuis de ene dag euritmieoefeningen te doen en de andere dag behendigheidsoefeningen. Dat zes dagen lang, om en om. En dan een dag rust.’

En hoe snel merk je resultaat?

‘Resultaten zijn soms al na twee maanden te zien, maar moeilijk te meten. Want het is altijd de vraag: wat is het effect van de beugel en wat wordt bewerkstelligd door de euritmie? En de zielsmatige ondersteunde effecten zijn helemaal moeilijk te meten. Overigens is het resultaat sterk afhankelijk van de aard van de afwijking en de mate waarin thuis geoefend is.’

Wat is euritmie?

De euritmie werkt met geheel eigen klank- en taal gerelateerde bewegingen. Zo heeft iedere klinker en iedere medeklinker, en ook iedere toon en elk interval, een eigen bijpassend euritmiegebaar. Binnen de euritmietherapie worden deze gebaren therapeutisch ingezet.

Wie is Wieger Veerman?

Wieger Veerman (54) volgde in de jaren negentig de opleiding tot euritmist. Vanaf 2005 deed hij een vervolgopleiding tot euritmietherapeut. Tijdens zijn afstuderen werkte hij samen met een antroposofische tandarts en leerde hij hoe euritmie ingezet kan worden bij gebitscorrectie. Sinds 2008 is hij werkzaam als euritmietherapeut vanuit zijn eigen praktijk in Warnsveld. Hij is intussen gespecialiseerd in het behandelen van orthodontistische problemen, naast dyslexie, oogproblemen en hooggevoeligheid.

Waar vind ik een tanden-euritmie-therapeut

Niet iedere euritmietherapeut is gespecialiseerd in orthodontie. Op de site van de NVET kun je, via het contactformulier, vragen welke tandeneuritmietherapeut bij jou in de buurt zit.