Glas, metalen, kleuren en licht komen samen in een nieuwe therapie

Vanwaar jouw interesse voor deze therapievorm?

Sonja: ‘In 2006, tijdens een medische conferentie in Dornach, maakte ik kennis met de metaalkleur-lichttherapie. Ik was direct enthousiast! Ik zal vertellen hoe een behandeling eruitziet: Als patiënt neem je plaats op een gemakkelijke stoel in een verduisterde kamer, achter een gekleurd en gegraveerd glaspaneel. Met een voetenbankje onder je voeten. Na een eerste moment van rust wordt het gordijn geopend en valt het daglicht door het paneel. Na maximaal tien minuten wordt het paneel weer afgedekt en volgt er een rustperiode van tien tot twintig minuten. In die tijd doet het nabeeld dat innerlijk ontstaat zijn werk. De aard van de kleuren in het nabeeld is heel individueel bepaald. Zo geeft groen glas niet per se complementair rood als nabeeld.

In 2011 sprak ik Marianne Altmaier persoonlijk en in 2012 kwam het tot een introductieweekend in Den Haag. Marianne hield daar een voordracht aan de hand van twee glaspanelen.’ Sonja vertelt hoe Marianne Altmaier jarenlang werkte als kunstzinnig therapeute, totdat ze merkte dat de kunstzinnige therapie bij een aantal patiënten onvoldoende binnenkwam. Sonja: ‘Een arts met wie Marianne dit besprak stelde haar in een collegiaal overleg voor om een patiënt in een kamer met elektrisch licht, via gekleurde folie, te behandelen. Een therapievorm, uitgewerkt door Ita Wegman, die al langer werd toegepast. Hoewel de therapie goede resultaten gaf, had Marianne geen goed gevoel bij het gebruik van elektrisch licht. Toen ze op een dag in het Goetheanum in Dornach was en daar het bijzondere daglicht door het rode venster bij de west ingang waarnam maakte dat diepe indruk. ‘Het kan ook met glas en daglicht!’, was haar reactie. Na deze ervaring zocht ze contact met beeldhouwer Lucien Turci. Met hem ging ze op zoek naar mogelijkheden om gekleurde glaspanelen te ontwerpen voor therapeutisch gebruik.’

Hoe maak je zo’n glaspaneel?

‘Glas is samengesteld uit kiezel, kalk en soda. Aan deze bestanddelen wordt, om het glas te kleuren, één van de metalen ijzer, mangaan, koper, zilver of goud toegevoegd. Een wezenlijke factor in het proces van het vervaardigen van de glaspanelen is tijd: de grondstoffen worden langzaam verhit. De hoogte van de oventemperatuur en de wijze van stoken bepalen de kleurtint. Na het gieten gaat het paneel achtenveertig uur de afkoeloven in. Het glas wordt aan één kant mat gemaakt, waardoor je een beperkter zicht krijgt. Een raam kun je zien als een grens, waar je door naar buiten kijkt. De grens is door het matglas als het ware versterkt. De ondoorzichtigheid maakt dat er een omkering plaatsvindt. In plaats van naar buiten te kijken, kijk je ‘naar binnen’.

Marianne Altmaier schoolde zich in het graveren van het glas met een diamantslijper. Door het wegslijpen van het glas wordt de kleur lichter en vindt er een soort kleurpotentiëring plaats. De afwisseling van licht en donker geeft een ritmische werking. In totaal zijn er door Marianne Altmaier twaalf zogenaamde metaalkleur-lichtmotieven ontwikkeld, die de leidraad vormen voor het graveren. De kromme en rechte lijnen van het motief in combinatie met de bijbehorende kleur van het metaal brengen de patiënt innerlijk in beweging. Zo zijn er panelen in koperrood, in ijzergroen en in zilveroranje. De kleurkeuze wordt bepaald door de problematiek van de patiënt. Mangaanviolet bijvoorbeeld beïnvloedt de ritmische lichaamsprocessen. En de groene kleur van ijzer werkt incarnerend en ontspannend. In ons stressvolle tijdperk is die kleur geschikt voor vrijwel iedereen. Mijn eigen ervaring met het groene venster is die van een oprichtende kracht; ik ging vanzelf rechtop in mijn stoel zitten. Het steeds veranderende daglicht zorgt voor een spel van licht en beweging.’

Waar komen die motieven vandaan?

‘De uitwerking die het gekleurde glas op haar had heeft ze op meditatieve wijze, door het stellen van vragen, kunnen nagaan. Tijdens de opleiding in Duitsland leren cursisten ‘het gesprek’ met de kleur aan te gaan. Elk metaal heeft zijn eigen niet mis te verstane vormkracht; door concentratie en oefening valt subjectiviteit weg en kun je die geleidelijk ontdekken.’

Sonja maakte het glasgieten een keer mee. ‘Bij de juiste temperatuur is er een moment van opperste concentratie en dan volgt de actie: oven open, hitte, licht, geraas, het gieten en het paneel de afkoeloven inbrengen. Een intense ervaring.’

Hoe werkt het?

‘De ervaring van de metaalkleur-lichttherapie werkt zowel lichamelijk als psychisch door. Er kunnen allerlei effecten optreden. Een diepere ademhaling, ontspanning, en vaak werkt het ontkrampend. Een gevoel van warmte kan zich voordoen, bijvoorbeeld in de ledematen of het hoofd. Er kunnen herinneringen bovenkomen. Soms raakt iemand in tranen, hoort klanken of wordt poëtisch. De metaalkleur-lichttherapie is ook geschikt voor het opheffen van blokkades, zoals bij traumaverwerking of depressie. Door middel van de panelen word je als het ware gezien door jezelf. Je komt dichter bij je ‘ik’. Van daaruit kun je moed vatten en tot besluitvaardigheid te komen.’

Wat zijn de resultaten?

‘Inmiddels kent de therapie vele toepassingen. In 2001 werd er een onderzoek gedaan naar de effecten van het roodgouden en het kobaltblauwe licht op reuma en hartritmestoornissen. Dat leverde indrukwekkende resultaten op - te lezen in het boek ‘Metallfarblicht’. De Filderklinik bij Stuttgart, Duitsland, het Blackthorne Medical Centre in Maidstone, Engeland en de Vidarklinik in Järna, Zweden, passen de therapie toe. Bijvoorbeeld bij de begeleiding van patiënten met kanker of astma, bij pijnbestrijding, vroegtijdige weeën en depressiviteit. Kunstzinnig therapeute Hazel Adams in Maidstone vermeldt opzienbarende resultaten zoals die van een soldaat die vocht in Irak. Praten over zijn ervaringen was te zwaar voor hem, maar met behulp van de glaspanelen lukte het zijn traumatische ervaringen in een proces te brengen. Zijn pijn verminderde en hij kon zijn leven weer oppakken. Het Raphael Therapeutikum in Stuttgart behandelt meervoudig gehandicapten met metaalkleur-lichttherapie. In de Windrather Talschule in Langenberg staat de therapie in dienst van het onderwijs in muziek en zang. Afhankelijk van de kleur scheppen de lichtatmosferen hier rust, geborgenheid, warmte, vreugde en stimulans. Muziek, bijvoorbeeld lierspel, kan als aanvullende therapie een openende en versterkende invloed hebben.’