Bijwerkingen

Dat moet ik uitleggen. Een goede vriend van mij ging scheiden. Het vertrek van zijn vrouw zorgde niet alleen voor een gat in zijn huishoudboekje, maar ook voor een gat in zijn hart. Dat ze de kinderen meenam, was extra schrijnend. Langzaam zag ik hem afzakken van een milde depressie naar zwaar depressief. Net toen ik me echt zorgen ging maken, krabbelde hij wat op. Nog maar een krappe maand uit elkaar vond hij al een liefje, door zijn omgeving laatdunkend ‘excuus-truus’ genoemd. Toch fleurde hij ietsje op. Gelukkig, dacht ik: hij had geen antidepressiva nodig gehad – dat scheelt weer een boel bijwerkingen. Of toch? Want de oerwet ‘alles heeft zijn prijs’ bleek ook hier op te gaan.
Bij medicijnen zijn de bijwerkingen onderzocht en staan ze netjes in het farmacotherapeutisch kompas, maar de bijwerkingen van een ‘excuus-truus’ waren ook niet gering. ’Te snel’, ’te jong’… de commentaren waren niet van de lucht. Zijn vrienden, haar vrienden, zijn ouders, haar ouders… iedereen vond er wat van. Het duurde niet lang of de ‘relatie’ strandde. Mijn vriend was terug bij af, of misschien wel verder van huis.

De bijwerkingen van medicijnen als Ritalin of Concerta (‘tegen’ adhd), zijn prima op te zoeken op internet. Ze zijn niet gering: hartritmestoornissen, angstaanvallen, wazig zien… Maar wat zijn de bijwerkingen van géén medicijnen voorschrijven? Natuurlijk kun je een mooi verhaal houden van ‘je kind zien en van hem houden zoals hij echt is’ of ‘als ouder moet je je aanpassen, niet het kind’ – allemaal waar. Maar ook dát heeft zijn prijs! Hoeveel energie kost het jou om je kinderen dan te begeleiden? Hoeveel problemen gaat hij of zij ondervinden op school of in de maatschappij? Hoeveel schade veroorzaakt het niet kunnen concentreren in de les? Ook dat zijn ‘bijwerkingen’ waar het kind en zijn directe omgeving nog tijden lang last van kunnen hebben. Zoals zo vaak is het probleem weer eens complexer dan je je van tevoren wenst. ‘Wel of geen’ medicijnen is geen keus ‘voor of tegen’ bijwerkingen. Het is een keus voor of tegen ándere bijwerkingen.

Wat zou het mooi zijn, als artsen de tijd zouden nemen om samen met de ouders en kind af te wegen wat het beste past bij hun situatie en mogelijkheden. Nu zie ik met regelmaat dat medicijnen moeten ‘omdat hij of zij adhd heeft’, of dat medicijnen niet mogen, ‘omdat het puur vergif is.’ Beide vormen van kramp belemmeren zo’n zorgvuldige afweging. Ouders die bewust kiezen voor medicijnen zijn geen slechte ouders. En ouders die de uitdaging zonder medicatie aangaan, zijn niet gek of wereldvreemd.

Alles heeft zijn prijs. En niet iedereen kan dezelfde prijs betalen.

Kalle Heesen woont en werkt op een zorgboerderij in Drenthe, gespecialiseerd in de opvang en begeleiding van kinderen. Hoe is het om biologisch zorgboer te zijn en vader van een peuter en een kleuter?