Verzekeren is lotsverbindingen aangaan

Kort na zijn afstuderen in het begin van de jaren negentig, werd Andreas lid van Duindoorn, de Haagse afdeling van Antroposana. Via het magazine, dat toen nog Evenwicht heette, volgde hij de ontwikkelingen in de antroposofische gezondheidszorg (AG) met warme interesse. Andreas: ‘Een zorgbehandeling vormgegeven vanuit het mensbeeld dat achter de AG staat (de mens met zijn fysieke bestaan, zijn levenskrachten, zijn psychische kant en zijn identiteit) is zoveel rijker dan wanneer je, zoals regulier nog veelal gebeurt, alleen kijkt naar de chemische processen die zich in het lichaam afspelen.’

Beschikbaar en betaalbaar

Toen Andreas eind 2007 las dat er een bestuurslid gevraagd werd voor Antroposana voelde hij zich aangesproken. Begin 2008 trad hij toe in het bestuur. Andreas: ‘Ik vond, en vind, dat deze waardevolle vorm van geneeskunde niet verder gemarginaliseerd mag worden en ook dat die voor iedereen een betaalbare en toegankelijke plek in de wereld moet krijgen.’ Omdat Andreas goed thuis was in verzekeringen – hij studeerde rechten aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, zijn afstudeerscriptie ging over de aard van de herverzekeringsovereenkomst – werd de Antroposanapolis ‘zijn pakkie an’. ‘Wat mij bijzonder aanspreekt in het principe van verzekeren is dat je feitelijk te maken hebt met een lotsgemeenschap. Het is moeilijk om die onderlinge solidariteit te ontdekken binnen de grote verzekeringsmaatschappijen, toch is het nog steeds zo dat je met je zorgverzekeringspremie de medische behandelingen van iemand anders betaalt.’

In de acht jaar als bestuurslid van Antroposana hield Andreas zich bezig met het in stand houden en verder ontwikkelen van een rechtvaardige en betaalbare zorgverzekering die keuzevrijheid biedt wat betreft de behandeling. Daartoe voerde hij vele gesprekken met uiteenlopende verzekeraars. ‘Het is niet eenvoudig de Antroposana-polis passend bij onze leden en betaalbaar te houden. De beschikbare ruimte is beperkt, want er valt helaas niet zo veel te kiezen in verzekeringsland. Er zouden nieuwe verzekeringen op moeten staan, ook daar hebben we aan meegewerkt. Vorig jaar stond er een mooie solidaire zorgverzekering op, Anno12, die helaas voor de poort is gesneuveld. Het is een mooie ontwikkeling dat er groepen mensen opstaan die in kleine kring garant gaan staan voor (een deel van) elkaars zorgkosten. In Duitsland heb je bijvoorbeeld Artabana. Ook in Nederland zijn groepen mensen actief die alleen een basisverzekering afsluiten en elkaar financieel steunen in de aanvullende zorg. Het ultieme kortetermijndoel voor de AG zorg is wat mij betreft dat die ook voor een groot deel in de basisverzekering verankerd wordt. Zo ver is het helaas nog niet. It’s a long way.’

Kleinschalig is trend

Andreas vraagt zich af hoelang de grote zorgverzekeraars, die door hun omvang zeer log zijn geworden en daardoor onvoldoende meer in kunnen spelen op individuele patiëntbehoeften, er nog zullen zijn. ‘Ik denk dat we naar heel andere, veel kleinschaliger, veel minder anonieme vormen van verzekeren toe gaan. Aan de zorgaanbodkant is eenzelfde beweging gaande: moderne initiatiefnemers in de zorg gaan terug naar kleinschaligheid. Enerzijds omdat een kleine zorginstelling de beste menselijke maat biedt voor cliënten. Anderzijds omdat men er langzamerhand achter komt dat kleinschaligheid ook zakelijk gezien voordelen biedt: om een zorginstelling goed te kunnen runnen heb je een omvang nodig waar verzorgers hun verantwoordelijkheid kunnen zien en dragen. Deze ontwikkelingen gaan zeker ook hun weerslag hebben op de verzekeringskant.’

Samen sterk op Europees niveau

Ook in andere landen gaat het niet vanzelf met de AG. Andreas: ‘In november is er een bijeenkomst belegd met onze Zwitserse, Duitse, Belgische en ik hoop ook de Engelse collega’s, om de handen ineen te slaan wat betreft de AG op Europees niveau. Samen gaan we aan de slag voor een sterker platform in Brussel. We vertegenwoordigen immers een grote groep Europese antroposofische zorggebruikers. Het is belangrijk dat hun belangen behartigd worden.’

Werk gaat door

En waarom verlaat Andreas Antroposana na acht jaar? Andreas: ‘Een belangrijke reden dat ik uit Antroposana-bestuur treed is omdat ik ‘te veel dingen aan mijn fiets heb hangen’. Daarnaast ervaar ik dat na acht jaar mijn toegevoegde waarde afneemt en dat ik graag ruimte maak voor anderen. Dat ik met mijn bestuurswerk stop betekent niet dat ik mijn werk voor de AG staak. Ik laat de verzekering zeker niet in de steek. Die blijf ik met grote inzet verder dragen en ontwikkelen. Ook in mijn werk als zorgconsultant waarbinnen ik diverse projecten begeleid op het gebied van vastgoed en antroposofische zorg, zal ik me, waar mogelijk, blijven inspannen voor de AG. Dat doe ik ook door mijn lidmaatschap in de raad van commissarissen van DeSeizoenen (voorheen Zonnehuizen) en vanuit mijn functie als bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland (AViN). En ook vanuit mijn positie als directeur van stichting Lommerlust waarin antroposofische zorgboerderijen zijn ondergebracht.’

De toekomst van Antroposana

Antroposana is georganiseerd als een vereniging. De vraag waar het bestuur van Antroposana zich al een tijd mee bezig houdt, afgaand op een gestage afname van het aantal leden, is: is de verenigingsvorm nog wel voldoende passend voor deze tijd? Andreas: ’Of het nu gaat om een sportvereniging of een muziekvereniging, bijna alle verenigingen hebben het moeilijk, er is een hoop leegloop en vergrijzing. Op de één of andere manier wordt de klassieke inspraakvorm van de verenigingsstructuur door steeds meer mensen als knellend ervaren. En dan hebben wij ook nog eens een getrapte vereniging met afdelingen en afgevaardigden, waarbij er tussen het landelijk bestuur en de leden best een grote afstand is. Het is de uitdaging voor Antroposana om te zoeken naar een andere lidmaatschapsvorm en misschien ook naar een andere vorm van verenigingsbestuur.’ Andreas ziet die nieuwe organisatievorm als een soort ‘losser verband’: ‘Een thematische beweging op het gebied van lifestyle, waarbij het bestuur vooral faciliterend is. Er zijn veel mensen die sympathie hebben voor de AG, maar bijna niemand gaat er echt hard voor lopen. Daarom is de vraag waar Antroposana de komende jaren voor staat: hoe krijg je het voor elkaar om mensen die geïnteresseerd zijn in en geraakt zijn door antroposofische gezondheidszorg toch in beweging te krijgen?’