Een eekhoorn in een palmboom

Weverij

De Casa ligt niet beneden aan de brede boulevard, waar je op bankjes onder bomen straatartiesten ziet optreden en de zon op het water van het Lago Maggiore kunt zien schitteren, maar hoger gelegen op een berghelling. Van de tuin van de Casa loopt een trappetje zigzaggend naar beneden. Treden worden afgewisseld met stroken grond waarop loofbomen en palmbomen staan. Snelle hagedisjes klimmen tegen muurtjes. De sfeer is er geheimzinnig als in een oerwoud. Boven, in de tuin, heb je een magnifiek uitzicht over het meer en de bergen. De zon komt op boven een berg, de zon gaat onder achter een andere berg. Op dit bijzondere stukje grond staat de Casa, een huis in Bauhausstijl dat in 1936 is aangekocht door de Nederlandse arts Ita Wegman, met wie Rudolf Steiner de antroposofische geneeskunde heeft ontwikkeld. Het pand, waarin voorheen een weverij was gevestigd, is onder haar leiding ingericht als herstellingsoord. De vorige eigenaresse, Frau Schultz, had twee zonen, Andrea en Cristoforo, die de Casa haar naam hebben gegeven.

Geneeskrachtig graniet

De bodem van Ascona is van graniet, een oergesteente waaraan een geneeskrachtige werking wordt toegeschreven. Vanwege die genezende bodemkrachten, het meer en het zuidelijke klimaat stelde Rudolf Steiner aan Ita Wegman deze plek voor als zijnde bijzonder geschikt voor een herstellingsoord. Ita Wegman voegde daar later nog aan toe ‘dat je in Ascona zo fijn kon winkelen met al die leuke kleine winkeltjes’. Dertig meter ten noorden van het huis loopt de Linea Insubrica, een breuklijn die Afrika en Europa in geologisch opzicht van elkaar scheidde, toen deze twee continenten nog aan elkaar vastzaten. Ascona is dus in wezen op Afrikaans grondgebied gebouwd.

De Casa in 2013

Tot 2001 heeft de Casa onafgebroken dienst gedaan als kuuroord, maar rond de millenniumwisseling liep het bezoekersaantal zo terug dat de staf de hoeveelheid gasten overtrof. Een schenking van een rijke dame maakte een wedergeboorte van het huis mogelijk, dat in 2005 na een ingrijpende verbouwing werd heropend. Aan het oorspronkelijke pand is een grote aanbouw gekomen, zodat de Casa nu 27 eenpersoonskamers en 3 tweepersoonskamers telt. Er verblijven zowel kuurgasten als hotelgasten. Ook zijn op het terrein vier woningen gebouwd, waarvan de bewoners gebruik kunnen maken van de voorzieningen van de Casa. Er zijn plannen voor lowbudget kamers en op termijn een zwembad.

Stefan Mahlich is in 2010 begonnen als directeur. Meer dan voorheen worden contacten met de omgeving gelegd. Niet alleen ouders van vrije scholen maar ook de inwoners van Ascona komen naar de culturele evenementen op de Casa, zoals lezingen, studiedagen en muziekoptredens. Er verschijnen artikelen in de media, er wordt voorlichting gegeven, kortom de Casa timmert aan de weg, vooral door op een toegankelijke manier te communiceren over de antroposofische zorg.

Ingebakerd als een baby

Alleen het rondlopen al in het gebouw maakt dat je je beter voelt. In het ´oude´ gedeelte zijn nog de authentieke rode tegelvloeren te vinden. De wanden zijn warm van kleur, van abrikoos tot zacht oker. De kamers zijn rustig ingericht, zonder radio en tv, en kijken, overweldigend mooi, uit over het meer. De kamers zijn niet genummerd maar hebben de namen van bloemen en bergtoppen uit de omgeving. Overal zijn gezellige zitjes, planten en stenen in de vensterbank; er is een mooie bibliotheek met het complete werk van Rudolf Steiner en een piano.

De rustige sfeer van de Casa vergroot het effect van de behandelingen. Zo onderging ik een oliedispersiebad. Een apparaat, ontwikkeld en gebouwd door het echtpaar Junge, verspreidt een olie naar keuze in duizenden fijne druppeltjes door het badwater. Op een korte rustpauze volgt een massage met borstels waarbij romp, ledenmaten en hoofd elk hun eigen bewegingen ontvangen. Na de massage volgt weer een moment van rust; tot slot een half uur bijkomen, ingebakerd als een baby. Daarna voel je je als een roos. Ook een zogenaamde inwrijving, enige dagen later ondergaan, is weldadig. De barnsteenolie wordt niet echt ingemasseerd maar met rustige bewegingen op de huid aangebracht en vormt zo een beschermend laagje. Ook hier een half uur narust. Een leverwikkel met duizendblad en een nierwikkel met gember worden op de kamer genoten. Door al het goede kom je met het verstrijken van de tijd steeds meer tot rust.

Frau Veronica, waarnemend verpleegkundig hoofd, vertelt dat veel kuurgasten komen herstellen van bijvoorbeeld een zware operatie of een burn-out. Na zo´n tien dagen treedt vaak een dieptepunt op, waarna het herstel dan pas echt op gang komt. Met drie tot vier weken begint iemand zich beter te voelen. Aan het eind van het verblijf, vaak zo´n zes weken, ontstaat er weer belangstelling voor het ´gewone´ leven.

Op de tweede dag van het verblijf doet dokter Andreas Leuenberger een intake om het behandelplan te kunnen opstellen. Naast alle verpleegkundige behandelingen wordt onder meer muziektherapie aangeboden, euritmietherapie, kunstzinnige therapie, craniosacraaltherapie en biografische gesprekken. Door het zeer complete aanbod vanuit de therapieën, de gezonde voeding en mooie omgeving, kan de Casa het herstel zowel in de breedte als de diepte ondersteunen. De gasten komen uit alle windrichtingen, waaronder Duitsland, Canada en Andorra. Een aantal van hen komt meerdere malen per jaar. Het is tijdens ons verblijf relatief rustig vanwege de hitte van het hoogseizoen, maar het aantal gasten is de afgelopen jaren gestaag toegenomen.

Sterrenhemel

In haar ruime atelier vertelt kunstzinnig therapeute Gabriella Sutter over het bijzondere programma dat de Casa in de Kersttijd aanbiedt. Aan de hand van sprookjes wordt het verloop van de twaalf heilige nachten gevolgd. Uit Nederland kwam vorig jaar Liesbeth Biesterbosch om gezamenlijk naar de sterrenhemel te kijken. De bijzondere sfeer trekt veel bezoekers van buitenaf.

Een gast die een ritmische massage heeft gekregen vertelt: ´Ik kreeg zachte ritmische, ronde, herhalende bewegingen op de huid. Er werd iets van mijn lichaam gevraagd, het werd wakker gemaakt, in tegenstelling tot gewone massage die je als het ware overkomt. Een soort ´antwoord´ voelde ik vanuit mijn lichaam opkomen´. Van Diemut Beyer, die massagetherapie geeft, kreeg zij de volgende toelichting: het ritmische, ademende ondersteunt de levensprocessen en brengt de warmte op gang. In een warm lichaam kan het Ik van de mens werken aan herstel.

Hemelse toetjes

Zonder goed eten geen herstel; ook wat dat betreft scoort de Casa hoog. Er wordt twee keer per dag warm gegeten. De biologisch(-dynamische) hoofdmaaltijd vindt in de middag plaats en telt vier gangen; het avondeten bestaat uit drie gangen. Er wordt gekookt met het graan van de dag (elke dag van de week heeft zijn eigen graan) en wortel-, blad- en bloemgewassen. Kok Mirjam heeft cursussen gevolgd op het gebied van de volwaardige keuken en kookt met gevoel voor de innerlijke kwaliteit van groente, graan en zuivel. Alles ziet er even mooi uit en smaakt nog beter. Speciaal de hemelse toetjes zijn een hoogtepunt onder hoogtepunten. Er wordt gewerkt aan het uitgeven van een kookboek.

Een goede werksfeer leidt tot goede zorg. Er is niet alleen oog voor (kuur)gasten maar ook voor medewerkers: zo buiten, zo binnen. De dames die iedere dag onze bedden opmaken, handdoeken verschonen en de kamers luchten vinden het fijn in de Casa te werken omdat het voelt alsof je onder familie bent. Bij aanvang van de dienst begroet directeur Stefan Mahlich je met een handdruk. Zoals een van hen zegt: hij is onze vriend. De medewerkers doen samen euritmie en lezen wekelijks uit de arbeidersvoordrachten van Rudolf Steiner, waarbij de pittige discussies niet ontbreken. Twee jongens die bij de Casa hun Zivildienst (vervangende dienstplicht) vervullen vertellen dat ze graag de volle anderhalf jaar op deze plek willen blijven. De vriendelijke vrouwen van de receptie staan de gasten bij met raad en daad. Naast Zwitserse stafleden heeft de Casa medewerkers uit Oost-Europa, Italië, Duitsland en Nederland.

La Motta

Eén van hen is muziektherapeute Joke Huurman, die mijn reisgenote en mij op een dag mee neemt naar La Motta, 8 kilometer verderop gelegen in Brissago. Dit heilpedagogisch instituut is in 1938 ook door Ita Wegman opgericht, om kinderen uit het noordwesten van Zwitserland weg te halen uit de oorlogsdreiging. In deze tijd zijn de bewoners (jong)volwassenen met een verstandelijke beperking, autisme of mensen die anderszins gedijen bij het leven op La Motta. Op het terrein staat de kleine kapel waar de as van Ita Wegman bewaard is geweest en waarin een prachtig fresco is gemaakt door Liane Collot d’Herbois. Vanaf die plek heb je een indrukwekkend uitzicht over het meer, bijna strategisch. Het oog valt op de Isole di Brissago voor de kust, waar een prachtige botanische tuin is te vinden, aangelegd door een 19e eeuwse barones. Daar kun je je, zoals overal in Ascona en omgeving, volzuigen met schoonheid, gezondheid en frisse lucht. Zijn er dan helemaal geen minpuntjes? Jawel: je hoort auto´s rijden. Het maakt je erop attent dat we in 2013 leven. Ook in dit rustige oord zijn we omringd door het leven van alledag.

s I  www.casa-andrea-cristoforo.ch