Leeflagen

Mens en aarde zijn verwant. Wat zich in ons inwendige afspeelt, is ook altijd wel ergens in de ons omringende buitenwereld te vinden; van de kalk in onze botten tot de zuurstof in ons bloed, van de kiezel in onze huid tot het hemelblauw in onze iris. Tussen buitenwereld en binnenwereld bevindt zich een gebied dat we doorgaans ‘huid’ noemen. Ik zie de huid niet als een grens, maar als een overgangsgebied tussen die twee sferen. Onze huid lijkt op de huid van de aarde – het zijn allebei leeflagen. De menselijke opperhuid is kiezelrijk, droog en een beetje schilferig. Mij doet dat denken aan het losse toplaagje van de aarde. In die aardse opperhuid komt ook kiezel voor, alleen noemen we dat dan zand. De steviger huidlaag onder de opperhuid vergelijk ik graag met klei-achtige grond. Klei is vlezig en flexibel – de Golemn werd ervan gemaakt. En dan zijn er de haren die onze huid bedekken. De toplaag van de aarde bestaat grotendeels uit grassen, die precies hetzelfde doen.

Wanneer ik de bodem bewerk, aan het ploegen ben – gaan mijn gedachten uit naar de slapende reus onder mijn voeten. Deze gedachte helpt mij nog bewuster en zorgvuldiger met de aarde om te gaan. Uitdroging moet worden voorkomen en leven wordt gestimuleerd. Vooral de vochtbalans is belangrijk, dat is waar boeren zich ook voor inspannen. Goed beschouwd zijn onze tuinen dus kleine stukjes van het totale huidoppervlak van het organisme dat wij aarde noemen. Als we die stukjes tuin niet goed beheren, neemt de natuur het over. Neem de slak: slakken kunnen het niet aanzien als een tuintje verwaarloosd wordt, uitdroogt of kaalslag gaat vertonen. Een slak zal proberen met zoveel mogelijk slijm weer samenhang in de bodem aan te brengen, daarbij zoveel mogelijk eitjes in de bodem achterlatend, om daar nieuw slijmrijk leven te brengen. Wat doen wij als onze huid uitdrogingsverschijnselen vertoont? In cosmeticakringen is al lang bekend dat slakkenslijm een weldaad is voor onze huid. Voor veel geld kun je online slakkenslijm in een potje kopen.

Terug naar die wonderlijke leeflaag van de aarde. Vlak voor het schrijven van dit stukje oogstten we in de tuin van Weleda Lysimachia Nummularia: Penningkruid. Lysimachia verwerken we in diverse middelen. Je vindt het bijvoorbeeld terug in Dermatodoron – een soort huid-constitutiemiddel, dat onder andere kan worden voorgeschreven bij eczeem. Dermatodoron betekent ‘geschenk voor de huid’. Penningkruid is een lief bodembedekkend kruipplantje met zachte ronde blaadjes en gele bloempjes. Dit plantje breidt zich geleidelijk uit over de bodem, bedekt deze uiteindelijk geheel, als een zachte plantaardige deken. Druk je je handpalm erin, dan veert ze mee zoals op een goed opgemaakt bed. Ik heb eens een antroposofisch arts verleid om in onze werktuin op die heerlijke deken te gaan liggen. Met ontbloot bovenlijf ging hij plechtig horizontaal, tot hilariteit van de omstanders. Hij lag daar zo comfortabel op dat bedje Lysimachia, dat, toen ik de rondleiding wilde vervolgen, hij uiterst moeizaam, en met tegenzin, overeind kwam, opstond uit de huid van de aarde...

Jan Graafland verzorgt al twintig jaar de biodynamische Weledatuin met medicinale planten en bijenvolken in Zoetermeer. Waarneming is misschien wel zijn belangrijkste tuingereedschap.