Lezen: oa. Zorginfarct en Het digitale dilemma
Zorginfarct
Een nare infectie leerde Lynn Berger anders kijken naar wat zorg is en wat het voor ons doet, binnen en buiten het ziekenhuis. Als journalist en schrijver voorvoelde ze dat wat zij als patiënt meemaakte een fijnmazig web van sporen was om grondiger te verkennen en dat deed ze met elan. Want zorg is een fundamentele factor die we maar al te vaak onderschatten, weg bezuinigen of gemakshalve 'gewoon' vergeten. Waarom? Over deze prangende vraag en over veel meer gaat Bergers kraakheldere boek Zorg. Ze stelt dat we onszelf zijn gaan zien als onafhankelijke individuen die vooral productief moeten zijn. Dat zijn we ook, maar op veel méér vlakken dan waarmee gerekend wordt in economische modellen of beleidsplannen. Naast ons betaalde werk zorgen we immers ook nog voor onze kinderen, onze ouders en onze naasten. Berger: ‘Ons vermogen om te zorgen voor onszelf en elkaar, of dat nu professioneel of informeel is, wordt voortdurend ondermijnd doordat we zorg niet cultiveren, niet aanmoedigen, niet vieren.’ Berger schrijft levendig en neemt haar eigen ecosysteem van jong gezin als vertrekpunt, met grootouders, buren en kinderopvang eromheen als een dunne ring van hulpsatellieten. Hoe wankel zo’n persoonlijk zorgstelsel is, heeft ieder van ons kunnen ervaren tijdens de lockdowns. Toen werd zichtbaar hoe intens verweven al die stelsels zijn: gezinnen en onderwijs, mantelzorgers en verpleeghuizen, het aantal ic-bedden en het chronische tekort aan zorgprofessionals. Het was niet het laatste zorginfarct dat we zullen meemaken, stelt Bergman. Tenzij we gaan handelen naar wat ons ten diepste typeert als mens: onze afhankelijkheid van elkaar.
Zorg | Lynn Berger | decorrespondent.nl
Het digitale dilemma
Momenteel groeit er een generatie op die niet beter weet dan dat je elkaar om het minste of geringste kunt appen. Digitale technologie heeft zich genesteld in onze zak en dat heeft nogal wat doen verschuiven in hoe we naar onszelf kijken en met elkaar omgaan. In haar boek ‘Iedereen verslaafd?’ verdiept Doortje Smithuijsen zich in de impact die de digitale wereld op ons heeft. Vrijwel iedereen kijkt meer naar schermen dan haar of hem lief is, maar wanneer kun je spreken van een verslaving? Wat zijn de gevolgen van digitalisering en wat zegt het over de tijd waarin we leven? Smithuijsen onderzoekt ons digitale gedrag door in gesprek te gaan met gamers, pornokijkers, instagrammers, psychologen en onderzoekers. Ze vertrekt vanuit de vraag wat een verslaving is en komt tot de conclusie dat het interessanter is om een antwoord te vinden op de vraag waarom we telkens weer ons scherm openen om daarin te verdwijnen, want in feite is dat vluchtgedrag en daarbij schuwt ze haar eigen ervaringen niet. Smithuijsen: ‘Als je goed kunt verbinden met jezelf en met anderen, als je genoeg dingen te doen hebt die een gevoel van vervulling bezorgen en geen ongezonde hoeveelheid stress, zul je minder snel ten prooi vallen aan een verslaving.’ Dat klinkt overzichtelijk, maar is het niet. Want je kunt jezelf ook verliezen in stappentellers of slaaptrackers – apps die ons uitdagen ‘het beste’ uit onszelf te halen, maar ons werelden voorspiegelen die ons echte leven kunnen gaan overschaduwen. Interessant: behalve gamen worden digitale verslavingen niet erkend door zorgverzekeraars.
Iedereen verslaafd? | Doortje Smithuijsen | De Bezige Bij
Eigen woorden vinden
Waar komen we vandaan en waar zijn we naartoe onderweg? Deze levensvraag vormt de basis voor het omvangrijke gedachtengoed van Rudolf Steiner. Maar het kan je verlammen, die enorme Steinerbibliotheek met duizenden voordrachten. Het klopt ook niet meer om die klakkeloos tot je te nemen. Het is tijd voor het vinden van eigen woorden, vindt Johanna Priester. In deze nieuwste Gezichtspuntenbrochure, schetst ze, ook in fijne pentekeningetjes, de weg die de mensheid is gegaan. Ooit reisden we soepel op en neer tussen de oer-ideeën-wereld (de geestelijke wereld) en de aardse wereld, waar het gaat om uitvoeren en verwerkelijken. Maar doordat we de aarde zijn gaan ervaren als ons ‘thuis’, werd het pendelen tussen het oorspronkelijke en het stoffelijke steeds moeizamer. Priester noemt het 'een noodzakelijke spagaat': “Tegenwoordig vallen we in slaap en verliezen direct het bewustzijn van de geestelijke wereld die we dan betreden. Als we wakker worden hebben we geen herinnering meer aan wat we daar ervaren.” In dit soort kraakheldere zinnen huist de kracht van Priesters pen, want ze hint ook naar wat er op het spel staat: de toegang tot onze kosmische oorsprong. En toch is dit precies de bedoeling: we krijgen de kans om onszelf te oefenen in het innerlijk overeind blijven, het zoeken naar zingeving en leven vanuit ons hart. Priester wil ons hierin bemoedigen. Met woorden van nu vangt en ontvouwt ze het grotere verhaal van Rudolf Steiner. Haar liefde voor menskunde en taal geven glans aan dit deeltje van de Gezichtspuntenreeks. Het verdient een echte kaft, een gebonden binnenwerk en een leeslintje.
# 79 Herkomst en toekomst van de mensheid | Johanna Priester
gezichtspunten.nl
Leer je zelf sturen
Voor mensen die benieuwd zijn naar wat antroposofische meditatie nou eigenlijk is, schreef Jaap van de Weg een inleidend deeltje voor de Gezichtspuntenreeks. Als oud-consultatief arts kan hij je helder vertellen waarom mediteren gezondmakend is. Het helpt je beter waarnemen wat je allemaal mee maakt van dag tot dag. Het maakt je bewuster van gevoelens, gedachten en processen: we kunnen bijvoorbeeld warm worden voor iets of moeite hebben met iets of te veel haast of stress beleven. Ook de nacht is waardevol: hoe beter het lukt om overdag bewust te zijn van wat je doet, voelt en wilt, hoe dieper je nachtrust zal zijn en hoe beter je lichaam zich kan herstellen. Mediteren helpt bij het creëren van overzicht en leert je meer te sturen op wat je overdag beleeft. Dat doet stress afnemen en je gevoel van vrijheid en ordening groeien. Antroposofische meditatie maakt je ook bewuster van de hogere energie die de mensheid omringt en waar we vaak aan voorbij gaan.
Het leuke van dit deeltje is dat het bijna leest alsof Jaap van de Weg je alles persoonlijk vertelt. Bijna terloops weeft hij meteen enkele oefeningen in die zijn verhaal nog concreter maken – voor je het weet, ben je begonnen met oefenen. En hij besluit met een fijne cliffhanger: “Het is heel prettig om via internet een geleide meditatie te vinden die je aan de hand neemt en rustig toespreekt. Je kunt daarmee gemakkelijker tot rust komen. Als je het vermogen wilt ontwikkelen om zelf rust te maken, kost dat meer inspanning. Maar dan kun je een talent ontwikkelen dat je altijd, waar dan ook ter beschikking hebt.”
# 77 Mediteren voor je gezondheid | Jaap van de Weg
gezichtspunten.nl