Vrouwenmantel

Wanneer ik word gevraagd voor een lezing gericht op vrouwen in de overgang, moet ik even slikken. Ik mag dan het recht hebben mijzelf vrouw te noemen, maar dat betekent nog niet dat ik iets van het fenomeen vrouw zou afweten, laat staan dat ik er iets zinvols over kan zeggen. Toch zeg ik niet meteen nee. Wil even rondlopen met de gedachte. De tijd nemen de vraag op me te laten inwerken. Zien of er misschien toch van iets of ergens inspiratie komt.

In de vroege ochtend, bij aanvang van het werk, ga ik – via de deur van de kantine van Weleda – de tuin in. Ik kijk om mij heen en snuif de frisse ochtendlucht in me op. Merkwaardig, de geur van deze ochtend is zoet. Honingachtig. Kruidig. Een zoete, kruidige lucht. Ik ken deze geur. Alsof het kruidenkastje van oma opengaat en het geurmengsel van al haar zorgvuldig verzamelde en gedroogde kruiden je tegemoet stroomt, zeg ik altijd tegen bezoekers, als ik hen deze plant laat ruiken. Het is de geur van vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris L.).

Aangetrokken door de geur, loop ik naar het hoekje gras waar de vrouwenmantel staat. Je herkent haar meteen. Ronde, viltige bladeren. Gezaagde rand met scherpe vouwen die linea recta wijzen naar het midden van het blad. En daar – precies in het midden – ligt die grote, bolronde, mythische dauwdruppel waar deze plant bekend om staat. De reine druppel die in zijn heldere glans de hele omgeving weerspiegelt. Als je onderdompeld gaat in een bad vol van deze magische druppels behoud je de eeuwige jeugd. Volgens overlevering. Al oogt de vrouwenmantel zacht en kwetsbaar, ik weet dat zij over een enorme vitaliteit beschikt, schuilend in de krachtige, meerjarige wortelstok.

De grond is nat. De plant is vitaal en scherp gevormd. Vrouwenmantel geeft vorm en stevigheid aan het waterachtige. Ik moet denken aan Paracelsus (1493-1541). Hij roemde deze plant omdat zij vrouwen zo van steun kan zijn. Ik las dat hij de vrouw hoog boven de man verheven zag. Omdat de vrouw, in tegenstelling tot de man, een tweede kosmos in zich draagt. Tweede kosmos, zo noemde hij de baarmoeder; de vrouwelijk binnenruimte waarin de foetus zweeft, gewichtloos als een astronautje.

Ik ben eruit. Nu weet ik waar mijn lezing over zal gaan. Dankzij moeder aarde die mij met een subtiele geur naar de juiste plek heeft geleid.

Jan Graafland verzorgt al ruim twintig jaar de biodynamische Weledatuin met medicinale planten en bijenvolken in Zoetermeer. Waarneming is misschien wel zijn belangrijkste tuingereedschap.