Mee in het ritme
Column Jan Graafland | Beeld Shutterstock
We knotten wilgen, ontdoen hun knoestige koppen van de hoog opstaande, heen en weer wuivende tenen. Met de handzaag. Het waait stevig. ‘Met wind mee laten vallen!’ roep ik tegen de wind in naar Ragna, een van mijn tuinmedewerkers, die iets verderop bezig is. ‘Wat zeg je?’ roept ze terug. ‘Ik versta je niet. De wind!’ Ik moet lachen. ‘Dat bedoel ik!’ roep ik nog iets harder.
‘Je moet oppassen met die wind, dat hij zo’n loskomende tengel niet tegen je hoofd blaast!’ ‘Ja, heerlijk hè, die wind!’ antwoordt Ragna, met wapperende haren en een blos van plezier op haar wangen.
Wanneer ik een flink aantal tenen heb gezaagd, grijp ik ze bij elkaar, pak de bundel op, zwiep hem met een grote, trage beweging over mijn schouder en loop ermee naar de houtwal iets verderop. Deze houtwal, door vermolming in de loop der jaren flink ingezakt, kan wel een nieuwe laag hout gebruiken.
Zagen. Tot mijn zaagarm moe is. Dan mijn arm een paar tellen laten rusten. En weer verder met zagen. Als de kop kaal is, bukken en een bundel maken. Bundel oppakken. Over de schouder zwiepen. Evenwicht zoeken. Lopen.
Met wilgentenen over de schouder manoeuvreren op de harde wind. Bundel op de houtwal leggen. Tengels netjes ordenen. Rustig teruglopen. Een volgende wilg kiezen. Zagen. Enzovoort. Dat is het ritme van deze dag.
Vandaag is het de zaag. Morgen is het misschien de zeis die het ritme bepaalt of de schoffel, of de spitvork of de spade. Zo heeft elke dag in de tuin zijn eigen werkritme. Ik houd daarvan. Ritmisch werkend komt mijn lichaam los, voel ik mij door en door warm worden, laat ik mijn gedachten varen. Verbaas ik mij erover hoe problemen vanzelf lijken op te lossen. ‘Oplossen’, wat een mooi woord eigenlijk. Oplossen, in de betekenis van verdunnen.
Is dat de kern van het woord oplossen? Dat iets, een probleem of zo, niet verdwijnt, maar als het ware met de tijd verdunt, in de ether oplost? Dat doen mijn collega’s van de Weleda-apotheek ook. Stoffen in oplossing brengen. Lichter maken. De materie uit zijn zwaarte bevrijden. De geest vrij maken. Dat is dus wat we – onbewust – bedoelen als we het hebben over het oplossen van een probleem! Niet het probleem dat we menen te hebben proberen te negeren, ontkennen of elimineren. Het overgeven aan tijd en ruimte. Aan weer en wind. Het is zoiets als zonder zoeken jezelf vinden. Het aan de omstandigheden laten. Je door werk, weer en wind mee laten voeren.
De wirwar in je hoofd laten uitvloeien, laten opgaan, oplossen in de jou omringende natuur; een verlichting voor wie bezwaard is.
Ik heb in de loop der jaren heel wat mensen, voor kortere of langere tijd meewerkend in de tuin, zich zien laven aan het tuinwerk en zijn ritmes. Bezwaren zien oplossen. Levens een wending zien nemen.
En dat is - altijd weer - bijzonder om van dichtbij mee te mogen maken.