Ademruimte, notities over zuurstof

Door Redactie - In: biografie, diversen - 10 juli 2020

Tekst Huib de Ruiter | Beeld Shutterstock


Als jonge dokter wil je heel graag iets voor mensen betekenen, je wilt mensen genezen, alle problemen oplossen. Dat voelt als een verantwoordelijkheid. Het heeft lang geduurd voor ik doorkreeg: dat hangt niet alleen van mij af, het moet van twee kanten komen. Een antroposofisch arts moet deskundig zijn, de ziektebeelden kennen en alles goed uitvragen om tot een diagnose te komen. Hij moet de geneesmiddelen kennen, de planten, de mineralen, verbonden zijn met de natuur. En een arts moet een mensenvriend zijn: hart hebben voor het leed en de noden van de ander. Maar het belangrijkste voor een arts is misschien wel goed kunnen luisteren. Als je goed luistert, komen er makkelijker wezenlijke dingen aan de orde. En dienen zich eerder de juiste geneesmiddelen aan. Van de kant van de patiënt is er ook iets nodig: geduld. Het woord “patièˆnt” zegt het al. Geduld geeft ademruimte, ongeduld werkt remmend. En vertrouwen. Zonder vertrouwen kan een arts niet functioneren.

Ademruimte, notities over zuurstof

Huisarts en patiënt komen niet toevallig bij elkaar. Dat heb ik ondervonden tijdens het waarnemen van diensten voor collega’s. Het begon mij op te vallen dat je aan de karaktereigenschappen van de patiënt vaak kon voorspellen wie zijn vaste huisarts was. Je zou kunnen zeggen: iedere huisarts heeft de patiënten die bij hem of haar horen. En door de antroposofie besef je dan steeds meer: een ontmoeting met een ander is niet toevallig. Ooit ben je elkaar al eens tegengekomen en het lot brengt je nu opnieuw bij elkaar. Wat er dan daadwerkelijk gebeurt, dat is nog de vraag. Je kunt iets maken van die karmische ontmoeting of niet. Dat ligt niet vast. Iedere ontmoeting, ook in de spreekkamer, is een kans. Niet alleen voor de patiënt, ook voor de arts.

Heen en weer ademen

In gesprek komen, echt aan de praat raken, is een bijzonder proces. Er gebeurt iets tussen mensen wat niet alleen bewust verloopt, maar wat zich ook afspeelt in het onbewuste. Men noemt dit ook wel het sociale oerfenomeen. Als de één spreekt, moet de ander innerlijk ruimte geven, en komt er bij diegene onbewust ook méér binnen dan de woorden die gesproken zijn. In zijn ziel beleeft hij onbewust iets van het wezen van de ander. Als hij dan weer reageert, speelt iets daarvan mee in zijn antwoord. Met elkaar spreken is als een ademhaling die heen en weer gaat. Dit proces werkt verdiepend. Het verrijkt, werkt verfrissend. In ons onbewuste is immers geen leegte, maar werkt de geestelijke wereld. Die is altijd en overal steunend en inspirerend aanwezig. Een goed gesprek komt dus niet van twee, maar van drie kanten. Je zou kunnen zeggen: de engelen luisteren mee. Belangrijke inzichten en beslissingen komen in zulke gesprekken sneller tot stand, maar je kunt zo’n gesprek niet afdwingen. Het moet zich aandienen.

Met de ritmiek van de ademhaling kunnen verstoringen weer in evenwicht worden gebracht

Zuurstof als substantie

De kern van het artsenwerk zou je kunnen noemen: in de ontmoeting te proberen tot een “ademend” gesprek te komen. Alles wat ademt, heeft levenskwaliteit en toekomstpotentie. Alles wat leeft op aarde is afhankelijk van inademing van zuurstof. Iedere inademing is een moment van iets dieper incarneren (goed in je lichaam komen), iedere uitademing een beetje excarneren (los van je lichaam komen). Bij de inademing komt de zuurstof mee. Zuurstof is een drager van het leven, we kunnen geen moment zonder. De gevolgen van een tekort aan zuurstof zijn ernstig. Bij een hartstilstand bijvoorbeeld staat de bloedsomloop stil en ontstaat zuurstofstoftekort. Dat heeft dat voor de hersenen directe gevolgen. Ons bewustzijn verdwijnt na 6-12 seconden, na 2-3 minuten ontstaat hersenschade, nog langer leidt tot de dood.

Ademhalen is direct verbonden met ons zielenleven. Een tekort aan ademlucht leidt tot angst. Angst heeft met engte, nauwheid te maken. Benauwdheid is een tekort aan ademruimte. Bij longziekten als astma of COPD, of mogelijk ook bij een Corona infectie, kan de benauwdheid angstwekkend zijn. Omgekeerd gaan we bij angst diep zuchten. Op moeilijke momenten ‘happen we even naar lucht’ of we zeggen als het zwaar is: ‘blijven ademhalen’. Een paar keer diep ademhalen kan moed geven als ons iets moeilijks te doen staat. Tijdens de bevalling ondervinden vrouwen steun aan hun eigen ademhaling. Ademen geeft kracht om het leven aan te gaan – ook dat is een werking van zuurstof. Met de ritmiek van de ademhaling kunnen verstoringen weer in evenwicht worden gebracht. Verzuring wordt door de ademhaling bijvoorbeeld snel gecorrigeerd. Er zit een oergenezend principe in de ademhaling.

Extra levenskracht

Wie bij een antroposofisch arts komt, mag allereerst een luisterend oor en een goede behandeling verwachten. Plus een goed gesprek. Niet alleen over jouw klacht, maar over het geheel van je levenssituatie. Naast kundigheid speelt hopelijk ook wijsheid mee in de gesprekken: antroposofie betekent letterlijk immers wijsheid omtrent de mens. Daarin past dat ziekte en problemen niet zinloos zijn, maar je ook kunnen helpen om je als mens te ontwikkelen. Als genezing niet mogelijk is, zijn goede begeleiding en ondersteuning dat wel. En wellicht komt er vanuit de diepere achtergronden die de antroposofie te bieden heeft wat extra “zuurstof” mee. Wat extra levenskracht ten dienste van jouw herstel.


Huib de Ruiter werkt samen met collega artsen en therapeuten in therapeuticum De Lemniscaat in Leiden. Hij bestudeert de werkzame eigenschappen van grondstoffen voor antroposofische geneesmiddelen. In Ita deelt hij zijn bevindingen.