Oplossen

Door Redactie - In: biografie - 21 juni 2019

Tekst Ed Taylor 


Het lijkt wel alsof verharding en verkramping het thema vormen van onze tijd. Wie kent niet dat gevoel onrechtvaardig te zijn behandeld? En hoe dat kan knagen en zich kan nestelen tot het zich vastzet. Hoe krijgen we onszelf weer in beweging?

 

Oplossen

Al vanaf het overlijden van Rudolf Steiner in 1925 bestond er strijd en onenigheid binnen de antroposofische vereniging - zelfs binnen het bestuur. In 1935 kwam het in Dornach tot een dieptepunt tijdens een algemene vergadering. Een groot aantal leden werd geroyeerd, waaronder de bestuursleden Elisabeth Vreede en Ita Wegman. Met name Wegman werd verweten "de macht te willen grijpen". Haar werk werd steeds opnieuw in een kwaad daglicht gesteld. Dat ging zo ver, dat enkele leden een kloek boekwerk samenstelden. In dit "Denkschrift" werden alle "weerspannige en ondermijnende" bezigheden van Wegman en Vreede vermeld.
 
Hoe gingen deze vrouwen hiermee om? Elisabeth Vreede schreef met Willem Zeylmans een brochure waarin ze alle verdachtmakingen weerlegden. Ita Wegman zweeg. Op geen enkele manier reageerde ze op de aantijgingen en beschuldigingen. Waarom eigenlijk niet? Ze wilde "de demonen geen voeding geven", maar liet aan haar naaste vrienden en collega's wel merken dat ze eronder leed. Ze wilde de innerlijke kramp voor zijn en probeerde de weg naar anderen open te houden. Ze bad voor hen en bleef haar werk intussen zo goed mogelijk doen. Toen schreef Marie Steiner in het verenigingsblad in december 1942:
"Wij staan als vereniging voor de overlevingsvraag. De door de wereldoorlog over ons heen gekomen catastrofes, het isolement van Zwitserland, de armoede enzovoorts enzovoorts maken het vrijwel onmogelijk dat we als vereniging nog overleven. Maar er gebeuren nog wonderen. Die kunnen gebeuren als onze morele kracht die rechtvaardigen. Wat staat ons te doen? Vergeven! Ieder van ons kan vergeven wat te vergeven is. Laten we vergeten wat het onthouden eigenlijk niet waard is, in plaats van ons te wentelen in het ons aangedane onrecht. Laten we een streep zetten door al die oude gebeurtenissen die ons zo vermoeien en waarvan de jongeren onder ons al niet eens meer weten waarover het ging (....). We moeten weer tot een eendrachtige samenwerking komen zonder uitsluiting van mensen aan wie we een hekel hebben. Niemand mogen wij het werk verhinderen als dat in liefde voor Rudolf Steiner en de antroposofie wordt gedaan."

Hoewel de hetze tegen haar vooral van Marie Steiner was uitgegaan, kwam Ita Wegman nu merkbaar in beweging. Ze schreef een kort briefje terug:

"Zeer geachte mevrouw Steiner,
Vergeeft u mij alstublieft dat ik mij tot u richt. Ik heb uw artikel voor de leden van de vereniging gelezen, dat u kort voor kerst 1942 heeft geschreven. Uw artikel wordt op verschillende manieren uitgelegd. Daarover wil ik geen oordeel hebben. Ik zou alleen met deze woorden zo graag tot uitdrukking willen brengen dat uw woorden op mij een diepe indruk hebben gemaakt: ze zijn groots en toekomstdragend. Hiervoor wil ik u, mevrouw Steiner, van harte danken."

Marie Steiner reageerde hier niet op, maar voor Ita Wegman was hiermee de zaak opgelost. Jaren later bleek dat ook Marie Steiner in beweging was gekomen: zij kon toegeven dat de uitsluiting van de leden in 1935 "een fout" was geweest.
 
Op de header foto:
vlnr Ita Wegman, Rudolf Steiner, Marie Steiner, Arnhem, 1924

Meer weten?
Lees het artikel "Wie was Ita Wegman?" van Ed Taylor 


Ed Taylor, biograaf van Ita Wegman, neemt ons mee in haar werk en leven. Wie was zij en hoe legde zij als arts de basis voor de antroposofische geneeskunde van nu?