Even gedragen door het water

De eerste keer dat verpleegkundige en uitwendig therapeut Jolanda Markink zelf badtherapie aangeboden kreeg weet ze nog goed. Na de behandeling was ze om: dit wilde ze zelf gaan verzorgen voor andere mensen.

Water en olie

Inmiddels geeft Markink al 17 jaar de badtherapie, altijd volgens hetzelfde patroon: ‘Als iemand voor het eerst komt, laat ik om te beginnen het bad zien en vertel ik wat ik ga doen,’ legt Markink uit, ‘daarna neem ik de temperatuur op van de persoon. Dat is belangrijk omdat het bad ten minste een graad kouder moet zijn dan iemands lichaamstemperatuur. We willen namelijk de cliënt weer tot actie bewegen. Als het water te warm is raak je passief.’

Overigens voelt het water voor degene die erin ligt niet koud aan, dat komt door de olie: ‘De keuze en de kwaliteit van de olie is een belangrijk onderdeel van de therapie. Die kies ik op basis van de vraag waarmee iemand komt of op voorschrift van de doorverwijzende arts. De olie, altijd van Demeter-kwaliteit, wordt door een oliedispersie-apparaat in het water verneveld, waardoor die kan hechten aan je huid.’

Borstelen in bad

Voordat de therapie begint neemt Markink de tijd om ervoor te zorgen dat iemand goed ligt: ‘Sommige mensen willen graag een hoge steun in hun nek, anderen een lage. Dat is even uitzoeken.’ Voor sommige mensen is alleen het in bad liggen al genoeg, maar als het kan borstelt Markink de mensen ook. Dat borstelen gaat met ritmisch herkenbare bewegingen waarbij stap voor stap het hele lichaam langsgegaan wordt: ‘Dat kan een groot effect hebben voor mensen,’ heeft Markink gemerkt: ‘Ik heb twee verschillende borstels en verschillende handschoentjes variërend van stevig tot heel erg zacht. Voor sommige mensen is de indruk van een aanraking al zo intensief dat ze dat niet over hun hele lijf kunnen verdragen.’

Na zo’n twintig minuten mag een cliënt langzaam uit bad komen: ‘Dat gaat echt in stapjes!’ benadrukt Markink, ‘de patiënten zijn in bad helemaal ontspannen geraakt, die moet je niet in één keer uit bad laten klimmen. Vaak zie je bij mensen die net uit bad komen opeens een rilling van top tot teen. Dat is goed. Op dat moment pakken ze weer even al hun wezensdelen* samen. Dit gebeurt ook als je wakker wordt.’

Narusten

Hiermee is de therapie nog niet ten einde: net als bij andere antroposofische uitwendige therapieën volgt nu het moment van narusten. Daarvoor heeft Markink een behandeltafel klaarstaan, waarop iemand in dekens wordt ingepakt. Zo mag hij een half uur blijven liggen en de tijd nemen om de ervaring op zich te laten inwerken. Ook de essentie van de olie kan nu haar werk doen.

Uitwendige therapie door verpleegkundige

Badtherapie is, naast het wikkelen en de ritmische inwrijvingen, één van de drie pijlers van de antroposofische uitwendige therapie, ontwikkeld door Ita Wegman en Rudolf Hauschka. Vooral het element water maakt de badtherapie tot een bijzondere therapievorm: ‘Water bemiddelt tussen de persoon en de olie’, vertelt Markink, ‘én het water draagt je, waardoor je je even gewichtloos kunt voelen, alsof je in de baarmoeder ligt. Ook je problemen voelen ‘lichter’, omdat die ook even worden ‘meegedragen’. Tijdens het droog inwrijven met olie wordt de patiënt altijd maar op één plek tegelijk aangeraakt, de olie en het water raken je de hele tijd overal aan.’

Badtherapie wordt gebruikt bij veel verschillende indicaties, zoals stress, angst en depressie, huid- en stofwisselingsproblematiek, bijvoorbeeld diabetes, maar ook bij moeilijke zwangerschappen: ‘Voor een zwangere vrouw werkt het soms goed als ze zelf ook weer even voelt hoe het is om gedragen te worden.’

Hoewel het baden door bijna iedereen als fijn wordt ervaren, is het narusten soms een opgave: ‘Voor sommige mensen is het lastig om een half uur alleen stil te liggen’, vertelt Markink. Daar heeft ze een oplossing voor: ‘Ik ga soms naast iemand zitten en lees bijvoorbeeld een sprookje voor. Zeker voor mensen met angstproblemen werkt dat heel goed.’

Zeven weken

Badtherapie bestaat uit meerdere behandelingen: ‘Ik geef soms wel “welkomstbaden”, waarbij mensen kennis kunnen maken met de therapie, maar in principe bestaat die altijd uit zeven behandelingen. Deze vinden zeven weken achter elkaar plaats, bij voorkeur op dezelfde dag en tijdstip. Voor sommige mensen is die tijd vrijmaken al een grote uitdaging. Door de therapie elke keer op hetzelfde moment te doen, wordt het een gewoonte en kost het minder kracht om te komen. Ritme vervangt kracht!

Doordat elke behandeling precies hetzelfde verloopt, zou je zevende behandeling bijna ‘saai’ kunnen gaan noemen. Maar dat is volgens Markink het verkeerde woord: ‘Uiterlijk gebeurt inderdaad steeds ongeveer hetzelfde. Maar juist die herhaling brengt je aandacht naar de kleine details in jezelf. Het effect daarvan kan groots zijn!’

*Met wezensdelen worden hier de vier ‘lichamen’ bedoeld die een mens doortrekken, gezien vanuit de antroposofische menskunde: het fysieke lichaam, het levenskrachten- (of energie-)lichaam, het astrale (of gevoels-)lichaam, en het ik (het geestelijke in ons).

---

Zelf aan de slag met wikkels, baden en kompressen?

In het boek Uitwendige therapieën, geschreven voor professionals, en ook geschikt voor niet-professionals, wordt per behandeling beschreven hoe je die uitvoert. Met achtergrondinformatie over de indicaties, en werking van de verschillende therapieën, plantbeschrijvingen van de gebruikte kruiden en de antroposofische visie op gezondheid. Uitwendige therapieën door Ina Emous-van der Kooij, Sonja van Hees, Katie Willink-Maendel en Mirjam Zonneveld, 2009, is te koop via www.plegan.nl, € 10,-.

Wie is Jolanda Markink?

Naast haar werk als verpleegkundige antroposofische zorg bij Therapeuticum Aquamarijn in Arnhem werkt Markink op Overkempe, locatie van de Seizoenen, in Olst. Ze is jarenlang docente geweest bij Plegan Opleidingen. Momenteel verzorgt zij onder andere lessen bij opleidingsinstituut Scillz. Daarnaast geeft ze diverse cursussen in het land.

 

      s I  scillz nl