Dierlijke of plantaardige voeding?

Door Redactie - In: therapie, voeding - 17 februari 2018

Tekst: Petra Essink Fotografie: Heidi Arts


Maakt het, los van ideële voetafdruk-overwegingen, uit of voeding van plantaardige of dierlijke oorsprong is? Volgens antroposofisch diëtist Tessa Idema-Bonnema is het – omdat wij als mens de verschillende natuurrijken in ons dragen – zinvol is om van al die rijken iets tot je te nemen. Onderstaand interview is een uitbreiding van het interview met Bonnema-Idema in Stroom 2018 nummer 1. 

Dierlijke of plantaardige voeding?

 

Eenvoudiger dan je denkt

Als antroposofische diëtist krijgt Bonnema-Idema veel mensen op haar spreekuur die geen baat hadden bij een de behandeling van een reguliere diëtist. Vaak omdat ze zich niet gehoord voelden of omdat hun vragen niet beantwoord werden. Bonnema-Idema: ‘Mensen hebben ontzettend veel vragen over voeding. Ze halen hun informatie overal vandaan en kunnen die daardoor vaak niet meer plaatsen in een totaalplaatje. Ik probeer te laten zien dat gezond eten helemaal niet zo ingewikkeld is. Door je gezonde verstand en je gevoel te gebruiken, kom je een heel eind. Ik geef mensen vier vertrekpunten mee: eet pure voeding (biologisch of biodynamisch en zo weinig mogelijk bewerkt), zo vers mogelijk, van het seizoen en fair trade.’ Bonnema-Idema vat het samen: ‘Eerlijke voeding dus, voor mens en aarde’. ‘

‘De onderliggende vraag in mijn consulten is altijd: welke kant wil deze persoon op? Ieder mens is op weg naar zichzelf, naar een steeds authentieker leven. Als we Steiner moeten geloven zal het eten van vlees in de toekomst belastend worden voor onze ontwikkeling. Vlees eten, aldus Steiner, vertroebelt je blik op grote spirituele verbanden, doordat het ons zenuwstelsel opzadelt met onverteerbare vleesgebonden dierlijke instincten en emoties. En ook zouden we, als we dagelijks vlees eten, krachten die ons zenuwstelsel opfrissen, die alleen worden aangesproken bij een (grotendeels) vegetarisch menu, laten liggen. Zelf ben opgegroeid in een vegetarisch gezin. Ik ben dus al mijn hele leven vegetariër en kan niet goed oordelen over het verschil. Wel heb ik meerdere malen vernomen dat mensen zich helderder voelen zonder vlees. Dit zal er tevens mee te maken hebben dat men zich ook meer verdiept in wat gezonde voeding is.  Plantaardige voeding is gezondmakend omdat die je lichaam iedere keer helpt herinneren aan het leven; door het verteren van plantaardige producten worden menselijke levensprocessen steeds opnieuw gevitaliseerd. Met vlees eten gebeurt het op een andere, meer omslachtige, manier. Doordat dieren planteneters zijn, is vlees toch een beetje “the soup of the soup”’, zegt Bonnema-Idema lachend.

Vergeet het dierenrijk niet

‘Ik heb vraagtekens bij het veganisme’ antwoordt Bonnema op de vraag hoe ze tegen deze trend aankijkt. ‘Om voldoende eiwitten binnen te krijgen van alleen plantaardige eiwitten, moet je best veel planten eten. Bovendien is in de meeste gevallen een vitamine B12-supplement noodzakelijk bij een veganistisch dieet. Dat gegeven maakt dat ik twijfel of het weglaten van alle voeding van dierlijke oorsprong wel ‘klopt’? Vaak wordt in een veganistisch menu zuivel vervangen door soja (bonen of melk). Gezien de chemiegestuurde productiewijze van veel soja is het voor mij discutabel of je daarmee bijdraagt aan je eigen gezondheid en die van de wereld. Rudolf Steiner was ook niet zo enthousiast over een puur veganistisch dieet. Met een 100% plantaardig menu zou je je verbinding met de aarde en die met de mensen om je heen verzwakken. Mijn idee is dat – omdat wij als mens de verschillende natuurrijken ook in ons dragen – het zinvol is om van al die rijken iets tot je te nemen. Al die rijken, het plantaardige, het dierlijke en het minerale, willen aangesproken worden in ons, ook in onze vertering. Als aanvulling aan een plantaardig dieet geven eieren, melk en melkproducten mensen wat ‘extra gewicht’, zegt Steiner. Zonder dat je belast wordt met de emotionele laag (antroposofisch: het astrale) die verweven zit in vlees. Het eten van grote hoeveelheden vlees is niet gezond, niet voor ons en niet voor de aarde. Maar incidenteel een stukje vlees eten afkomstig uit de bio(dynamische) landbouw, daar kan ik helemaal achter staan. En als mensen zich goed voelen bij een veganistisch menu ben ik de laatste die zal adviseren om dierlijke producten te consumeren.’

Ervaringscheck

‘Het prettige aan Steiner is dat hij nooit iets oplegt. Hij dringt er sterk op aan zijn beweringen te staven of weerleggen met eigen ervaringen. Alles wat Steiner zegt over voeding blijft voor mij onderzoeksmateriaal. De enige manier om erachter te komen of het klopt wat hij beweert over de voor- en nadelen van bepaalde voedingsmiddelen, is om zelf te leren ervaren wat die met je doen. Bijvoorbeeld door een tijd vegetarisch of veganistisch te eten. Als antroposofisch diëtist nodig ik mensen altijd uit om dingen uit te proberen en te proeven. Daarnaast stimuleer ik mensen om te goed luisteren naar hun behoeften. Je eetpatroon veranderen vanuit werkelijk inzicht, zo mogelijk opgedaan aan ervaringen, werkt veel sterker dan het advies van een dokter of diëtist.’ 


Wie is Tessa Bonnema-Idema?

Tessa Bonnema-Idema (59) deed na de middelbare school de opleiding tot diëtist en werkte als dusdanig 25 jaar in ziekenhuizen en de thuiszorg. Sinds 2010 werkt Bonnema als diëtist vanuit haar eigen praktijk bij diverse antroposofische instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Sinds 2011 volgt ze de opleiding tot antroposofisch diëtist, die ze in 2018 zal afronden.

www.dankzijvoeding.nl  | www.antroposofischedietisten.nl